نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 142 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۱۴۲-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )التَّوَدُّدُ نِصْفُ الْعَقْلِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 135 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

كم بودن نان‏خور يكى از دو توانگرى است 
و دوستى كردن با ديگران نيمى از عقل است 
و اندوه خوردن، نيمى از پيرى است.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 143 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۱۴۳-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )الْهَمُّ نِصْفُ الْهَرَمِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 135 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

كم بودن نان‏خور يكى از دو توانگرى است 
و دوستى كردن با ديگران نيمى از عقل است 
و اندوه خوردن، نيمى از پيرى است.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 156 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)تهمت

۱۵۹-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَهِ فَلَا یَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 151 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

هر كه به جاهايى رود كه تهمت ‏انگيز است، نبايد كسى را كه به او بدگمان شده است، ملامت كند.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 158 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)نحويه برخورى بادوست ورفیق

۱۵۸-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )عَاتِبْ أَخَاکَ بِالْإِحْسَانِ إِلَیْهِ وَ ارْدُدْ شَرَّهُ بِالْإِنْعَامِ عَلَیْهِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 150 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

دوست خود را با نيكى كردن در حق او سرزنش كن و با بخشش به او گزندش را باز گردان.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 157 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۱۵۷-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )قَدْ بُصِّرْتُمْ إِنْ أَبْصَرْتُمْ وَ قَدْ هُدِیتُمْ إِنِ اهْتَدَیْتُمْ وَ أُسْمِعْتُمْ إِنِ اسْتَمَعْتُم‏

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 149 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

شما را بينايى داده ‏اند، اگر بنگريد و راه نموده ‏اند، اگر راهنمايى پذيريد و چيزها به گوشتان گفته ‏اند، اگر بشنويد.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 156 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۱۵۶-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )عَلَیْکُمْ بِطَاعَهِ مَنْ لَا تُعْذَرُونَ بِجَهَالَتِه‏

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 148 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

بر شما باد اطاعت از كسانى كه در نشناختنشان معذور نيستيد.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 155 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی) عهدوپیمان

۱۵۵-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )اعْتَصِمُوا بِالذِّمَمِ فِی أَوْتَادِهَا

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 147 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

با كسانى عهد و پيمان بنديد كه به عهد و پيمان خود وفا مى‏ كنند.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 154 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)عمل

۱۵۴-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )الرَّاضِی بِفِعْلِ قَوْمٍ کَالدَّاخِلِ فِیهِ مَعَهُمْ وَ عَلَى کُلِّ دَاخِلٍ فِی بَاطِلٍ إِثْمَانِ إِثْمُ الْعَمَلِ بِهِ وَ إِثْمُ الرِّضَى بِه‏

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 146 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

كسى كه از اعمال قومى خشنود باشد، گويى خود در داخل كارهاى آنان بوده است. بر هركس كه در مجلس فاسقان نشيند، دو گناه باشد، يكى، گناه آن كار كه مرتكب شده و يكى گناه خشنودى او به آن كار.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 153 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی) صبر

۱۵۳-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )لَا یَعْدَمُ الصَّبُورُ الظَّفَرَ وَ إِنْ طَالَ بِهِ الزَّمَانُ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 45 دکتر آیتی

و فرمود (ع): مرد شكيبا پيروزى را از دست ندهد، هر چند، روزگارانى سخت بر او بگذرد.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 152 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۱۵۲-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )لِکُلِّ مُقْبِلٍ إِدْبَارٌ وَ مَا أَدْبَرَ کَأَنْ لَمْ یَکُنْ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 144 دکتر آیتی

144 و فرمود (ع):

هر روى آورنده ‏اى روزى پشت كند و آنچه پشت كرد، گويى هرگز نبوده است.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 151 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)عاقبت

۱۵۱-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )لِکُلِّ امْرِئٍ عَاقِبَهٌ حُلْوَهٌ أَوْ مُرَّهٌ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 143 دکتر آیتی:

و فرمود (ع):

هركس را سرانجامى است، شيرين، يا تلخ.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 150 صبحي صالح(ترجمه دکتر آیتی)مواعظ

۱۵۰-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )لِرَجُلٍ سَأَلَهُ أَنْ یَعِظَهُ

لَا تَکُنْ مِمَّنْ یَرْجُو الْآخِرَهَ بِغَیْرِ عَمَلٍ وَ یُرَجِّی التَّوْبَهَ بِطُولِ الْأَمَلِ یَقُولُ فِی الدُّنْیَا بِقَوْلِ الزَّاهِدِینَ وَ یَعْمَلُ فِیهَا بِعَمَلِ الرَّاغِبِینَ‏

إِنْ أُعْطِیَ مِنْهَا لَمْ یَشْبَعْ وَ إِنْ مُنِعَ مِنْهَا لَمْ یَقْنَعْیَعْجِزُ عَنْ شُکْرِ مَا أُوتِیَ وَ یَبْتَغِی الزِّیَادَهَ فِیمَا بَقِیَ یَنْهَى وَ لَا یَنْتَهِی وَ یَأْمُرُ بِمَا لَا یَأْتِی یُحِبُّ الصَّالِحِینَ وَ لَا یَعْمَلُ عَمَلَهُمْ وَ یُبْغِضُ الْمُذْنِبِینَ وَ هُوَ أَحَدُهُمْ یَکْرَهُ الْمَوْتَ لِکَثْرَهِ ذُنُوبِهِ وَ یُقِیمُ عَلَى مَا یَکْرَهُ الْمَوْتَ مِنْ أَجْلِهِ

إِنْ سَقِمَ ظَلَّ نَادِماً وَ إِنْ صَحَّ أَمِنَ لَاهِیاً یُعْجَبُ بِنَفْسِهِ إِذَا عُوفِیَ وَ یَقْنَطُ إِذَا ابْتُلِیَ إِنْ أَصَابَهُ بَلَاءٌ دَعَا مُضْطَرّاً وَ إِنْ نَالَهُ رَخَاءٌ أَعْرَضَ مُغْتَرّاً تَغْلِبُهُ نَفْسُهُ عَلَى مَا یَظُنُّ وَ لَا یَغْلِبُهَا عَلَى مَا یَسْتَیْقِنُ

یَخَافُ عَلَى غَیْرِهِ بِأَدْنَى مِنْ ذَنْبِهِ وَ یَرْجُو لِنَفْسِهِ بِأَکْثَرَ مِنْ عَمَلِهِ إِنِ اسْتَغْنَى بَطِرَ وَ فُتِنَ وَ إِنِ افْتَقَرَ قَنِطَ وَ وَهَنَیُقَصِّرُ إِذَا عَمِلَ وَ یُبَالِغُ إِذَا سَأَلَ إِنْ عَرَضَتْ لَهُ شَهْوَهٌ أَسْلَفَ الْمَعْصِیَهَ وَ سَوَّفَ التَّوْبَهَ وَ إِنْ عَرَتْهُ مِحْنَهٌ انْفَرَجَ عَنْ شَرَائِطِ الْمِلَّهِ

یَصِفُ الْعِبْرَهَ وَ لَا یَعْتَبِرُ وَ یُبَالِغُ فِی الْمَوْعِظَهِ وَ لَا یَتَّعِظُ فَهُوَ بِالْقَوْلِ مُدِلٌّ وَ مِنَ الْعَمَلِ مُقِلٌّ یُنَافِسُ فِیمَا یَفْنَى وَ یُسَامِحُ فِیمَا یَبْقَى یَرَى الْغُنْمَ مَغْرَماً وَ الْغُرْمَ مَغْنَماً یَخْشَى الْمَوْتَ وَ لَا یُبَادِرُ الْفَوْتَیَسْتَعْظِمُ مِنْ مَعْصِیَهِ غَیْرِهِ مَا یَسْتَقِلُّ أَکْثَرَ مِنْهُ مِنْ نَفْسِهِ وَ یَسْتَکْثِرُ مِنْ طَاعَتِهِ مَا یَحْقِرُهُ مِنْ طَاعَهِ غَیْرِهِ فَهُوَ عَلَى النَّاسِ طَاعِنٌ وَ لِنَفْسِهِ مُدَاهِنٌاللَّهْوُ مَعَ الْأَغْنِیَاءِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الذِّکْرِ مَعَ الْفُقَرَاءِ یَحْکُمُ عَلَى غَیْرِهِ لِنَفْسِهِ‏

وَ لَا یَحْکُمُ عَلَیْهَا لِغَیْرِهِ یُرْشِدُ غَیْرَهُ وَ یُغْوِی نَفْسَهُ فَهُوَ یُطَاعُ وَ یَعْصِی وَ یَسْتَوْفِی وَ لَا یُوفِی وَ یَخْشَى الْخَلْقَ فِی غَیْرِ رَبِّهِ وَ لَا یَخْشَى رَبَّهُ فِی خَلْقِهِ

قال الرضی و لو لم یکن فی هذا الکتاب إلا هذا الکلام لکفى به موعظه ناجعه و حکمه بالغه و بصیره لمبصر و عبره لناظر مفکر

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 142 دکتر آیتی

در پاسخ مردى كه از او خواسته بود اندرزش دهد، چنين فرمود:

همانند آن كس مباش كه بى‏ آنكه كارى كرده باشد به آخرت اميد مى ‏بندد و به آرزوى دراز خود توبه را به تأخير مى‏ افكند. گفتارش به گفتار زاهدان ماند و كردارش به كردار دنياپرستان. هر چه از دنيا بهره‏ اش دهند، سير نگردد و اگر بى ‏بهره ‏اش دارند، قناعت نكند.

نعمتى را كه به او ارزانى داشته ‏اند، سپاس نتواند گفت، باز هم، خواهان باز مانده آن است. ديگران را از زشتكارى منع مى‏ كند و خود از كارهاى زشت باز نمى ايستد. از ديگران كارهايى را مى‏ طلبد كه خود انجام نمى‏ دهد. نيكان را دوست‏ دارد ولى عمل نيكان ندارد. با گنهكاران دشمنى مى‏ ورزد و خود يكى از آنهاست. به سبب بسيارى گناهانش از مرگ بيزار است، ولى در انجام دادن كارهايى كه سبب بيزارى او از مرگ شده، پاى مى ‏فشرد.

چون بيمار شود از كرده خود پشيمان شود و چون تندرستى خويش بازيابد به لهو و شادى روى نهد. اگر از بيمارى بهبود يابد بر خود مى‏ بالد و چون بيمار گردد نوميد مى ‏شود. هرگاه بلايى به او رسد، خدا را بزارى مى‏ خواند و اگر به آسايشى رسد، چون مغروران، رخ برمى‏ تابد. نفسش در پندارها بر او چيره شود و آنجا كه پاى يقين در ميان مى ‏آيد بر نفس خود چيرگى نيابد.

اگر ديگران گناهى كنند، خردتر از گناه او، بر آنان بيمناك شود و براى خود پاداشى بيش از عملش مى‏ طلبد. اگر بى‏ نياز شود، سرمست و مغرور شود و اگر بينوا گردد، نوميد و ناتوان در عمل كوتاه آيد و در خواستن مبالغت ورزد. اگر محنتى بر او عارض شود از جاده شريعت پاى بيرون نهد.

سخنان عبرت‏ آميز گويد و خود عبرت نگيرد. اندرز مى ‏دهد و خود اندرز نپذيرد. در گفتار بر خود ببالد و به كردار از همه كمتر باشد. در آنچه ناپايدار است با ديگران رقابت كند و در آنچه پايدار است به مسامحت بگذرد.

غنيمت در نظرش غرامت است و غرامت را غنيمت انگارد. از مرگ مى ‏ترسد و پيش از آنكه فرصت از دست بشود، به كار نيك نمى‏ شتابد.

گناه ديگران را بزرگ مى‏ شمارد و بزرگتر از گناه آنان را، اگر خود مرتكب شود، خرد مى‏ انگارد. طاعت و عبادت خود را بسيار مى‏ شمارد، هر چند، اندك باشد و طاعت و عبادت ديگران را حقير مى‏ انگارد، هر چند، بسيار باشد. بر مردم طعن مى ‏زند و خويشتن را مى‏ ستايد.

در نزد او لذت‏جويى و لهو با توانگران دوست داشتنى‏ تر است از ذكر گفتن با فقيران. به زيان ديگران و سود خود داورى كند ولى به سود ديگران و زيان خود داورى نمى‏ كند.

ديگران را راه مى‏ نمايد ولى خود را به گمراهى مى‏ كشد. مى ‏خواهد كه همگان فرمانبردار او باشند و حال آنكه، خود همواره راه عصيان در پيش مى‏ گيرد. مى‏ خواهد كه حق او را بكمال ادا كنند و خود، حق كسى را بكمال ادا نمى‏ كند. از مردم مى ‏ترسد ولى نه به خاطر خدا ولى از خدا در كارهاى بندگان او نمى‏ ترسد.

سيد رضى گويد: اگر در تمام اين كتاب جز اين سخن نمى ‏بود، پند سودمند و حكمت رسا و بصيرت، صاحب بصر و عبرت نگرنده صاحب انديشه را كافى بود.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

 

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 149 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)قدر و منزلت

۱۴۹-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )هَلَکَ امْرُؤٌ لَمْ یَعْرِفْ قَدْرَه‏

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 141 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

كسى كه قدر و منزلت خويش نشناسد، هلاك شود.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 148 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی))گفتار

۱۴۸-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )الْمَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِه‏

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 140 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

آدمى در زير زبان خود پنهان است

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 147 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)برتری علم به مال وثروت

۱۴۷- وَ مِنْ کَلَامٍ لَهُ ( علیه‏السلام ) لِکُمَیْلِ بْنِ زِیَادٍ النَّخَعِیِّ قَالَ کُمَیْلُ بْنُ زِیَادٍ أَخَذَ بِیَدِی أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ( علیه‏السلام ) فَأَخْرَجَنِی إِلَى الْجَبَّانِ فَلَمَّا أَصْحَرَ تَنَفَّسَ الصُّعَدَاءَ ثُمَّ قَالَ

یَا کُمَیْلَ بْنَ زِیَادٍ إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ أَوْعِیَهٌ فَخَیْرُهَا أَوْعَاهَا فَاحْفَظْ عَنِّی مَا أَقُولُ لَکَ النَّاسُ ثَلَاثَهٌ فَعَالِمٌ رَبَّانِیٌّ وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَى سَبِیلِ نَجَاهٍ وَ هَمَجٌ رَعَاعٌ أَتْبَاعُ کُلِّ نَاعِقٍ یَمِیلُونَ مَعَ کُلِّ رِیحٍ لَمْ یَسْتَضِیئُوا بِنُورِ الْعِلْمِ وَ لَمْ یَلْجَئُوا إِلَى رُکْنٍ وَثِیقٍ

یَا کُمَیْلُ الْعِلْمُ خَیْرٌ مِنَ الْمَالِ الْعِلْمُ یَحْرُسُکَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ الْمَالَ وَ الْمَالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَهُ وَ الْعِلْمُ یَزْکُوا عَلَى الْإِنْفَاقِ وَ صَنِیعُ الْمَالِ یَزُولُ بِزَوَالِهِ

یَا کُمَیْلَ بْنَ زِیَادٍ مَعْرِفَهُ الْعِلْمِ دِینٌ یُدَانُ بِهِ بِهِ یَکْسِبُ الْإِنْسَانُ الطَّاعَهَ فِی حَیَاتِهِ وَ جَمِیلَ الْأُحْدُوثَهِ بَعْدَ وَفَاتِهِ وَ الْعِلْمُ حَاکِمٌ وَ الْمَالُ مَحْکُومٌ عَلَیْهِ

یَا کُمَیْلُ هَلَکَ خُزَّانُ الْأَمْوَالِ وَ هُمْ أَحْیَاءٌ وَ الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِیَ الدَّهْرُ أَعْیَانُهُمْ مَفْقُودَهٌ وَ أَمْثَالُهُمْ فِی الْقُلُوبِ مَوْجُودَهٌ
هَا إِنَّ هَاهُنَا لَعِلْماً جَمّاً وَ أَشَارَ بِیَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ لَوْ أَصَبْتُ لَهُ حَمَلَهً بَلَى أَصَبْتُ لَقِناً غَیْرَ مَأْمُونٍ عَلَیْهِ مُسْتَعْمِلًا آلَهَ الدِّینِ لِلدُّنْیَا وَ مُسْتَظْهِراً بِنِعَمِ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ وَ بِحُجَجِهِ عَلَى أَوْلِیَائِهِ

أَوْ مُنْقَاداً لِحَمَلَهِ الْحَقِّ لَا بَصِیرَهَ لَهُ فِی أَحْنَائِهِ یَنْقَدِحُ الشَّکُّ فِی قَلْبِهِ لِأَوَّلِ عَارِضٍ مِنْ شُبْهَهٍ أَلَا لَا ذَا وَ لَا ذَاکَ

أَوْ مَنْهُوماً بِاللَّذَّهِ سَلِسَ الْقِیَادِ لِلشَّهْوَهِ أَوْ مُغْرَماً بِالْجَمْعِ وَ الِادِّخَارِ

لَیْسَا مِنْ رُعَاهِ الدِّینِ فِی شَیْ‏ءٍ أَقْرَبُ شَیْ‏ءٍ شَبَهاً بِهِمَا الْأَنْعَامُ السَّائِمَهُ کَذَلِکَ یَمُوتُ الْعِلْمُ بِمَوْتِ حَامِلِیهِ
اللَّهُمَّ بَلَى لَا تَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ قَائِمٍ لِلَّهِ بِحُجَّهٍ إِمَّا ظَاهِراً مَشْهُوراً وَ إِمَّا خَائِفاً مَغْمُوراً لِئَلَّا تَبْطُلَ حُجَجُ اللَّهِ وَ بَیِّنَاتُهُ وَ کَمْ ذَا وَ أَیْنَ

أُولَئِکَ أُولَئِکَ وَ اللَّهِ الْأَقَلُّونَ عَدَداً وَ الْأَعْظَمُونَ عِنْدَ اللَّهِ قَدْراً یَحْفَظُ اللَّهُ بِهِمْ حُجَجَهُ وَ بَیِّنَاتِهِ حَتَّى یُودِعُوهَا نُظَرَاءَهُمْ وَ یَزْرَعُوهَا فِی قُلُوبِ أَشْبَاهِهِمْ

هَجَمَ بِهِمُ الْعِلْمُ عَلَى حَقِیقَهِ الْبَصِیرَهِ وَ بَاشَرُوا رُوحَ الْیَقِینِ وَ اسْتَلَانُوا مَا اسْتَوْعَرَهُ الْمُتْرَفُونَ وَ أَنِسُوا بِمَا اسْتَوْحَشَ مِنْهُ الْجَاهِلُونَ وَ صَحِبُوا الدُّنْیَا بِأَبْدَانٍ أَرْوَاحُهَا مُعَلَّقَهٌ بِالْمَحَلِّ الْأَعْلَى

أُولَئِکَ خُلَفَاءُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ الدُّعَاهُ إِلَى دِینِهِ آهِ آهِ شَوْقاً إِلَى رُؤْیَتِهِمْ انْصَرِفْ یَا کُمَیْلُ إِذَا شِئْتَ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 139 دکتر آیتی:

سخنى از آن حضرت (ع) به كميل بن زياد نخعى.

 كميل بن زياد گويد: امير مؤمنان، على بن ابى طالب، دست مرا گرفت و از شهر بيرون برد. چون به صحرا رسيدم آه بلندى كشيد و فرمود:

اى كميل، دلها چونان ظرفهايند و بهترين آنها نگهدارنده‏ترين آنهاست. پس، هر چه مى‏ گويم به خاطر بسپار.
مردم سه دسته ‏اند، عالمى ربّانى و آموزنده ‏اى كه درراه راست گام برمى‏ دارد و سه ديگر همج الرّعاع. يعنى كسانى كه از پى هر آواز مى ‏روند و با وزش هر باد به چپ و راست ميل مى‏ كنند. از فروغ دانش بهره‏ ور نشده‏ اند و به ركن استوارى پناه نجسته ‏اند.

اى كميل، علم بهتر از مال است. علم تو را نگه مى‏ دارد و تو بايد مال را نگه دارى. مال به هزينه كردن كاسته مى‏ شود و حال آنكه، از علم هر چه انفاق كنى، افزونتر شود و آنچه به مال پرورده شود با زوال مال زوال مى ‏يابد.

اى كميل بن زياد، شناخت فضيلت علم، ركنى از اركان دين است كه بايد بدان گردن نهاد. به علم است كه آدمى، تا هنگامى كه زنده است به اطاعت پروردگارش پردازد و پس از مرگش نام نيك او بر جاى ماند. علم، حاكم است و مال، محكوم.

اى كميل، مرده‏اند آنان كه گنجوران مال‏اند، هر چند، به ظاهر زنده‏اند، ولى عالمان تا جهان برپاى است برجاى‏اند. اجسادشان از ميان مى‏ رود، ولى آثارشان در دلها موجود است.

بدان كه در اينجا [اشاره به سينه خود فرمود] علمى گرد آمده است، اگر براى آن عاملانى بيابم. آرى، يكى را يافتم كه نيكو در مى‏ يافت ولى امين نبود. زيرا دين را وسيله رسيدن به دنيا ساخته بود و با نعمت خدا بر بندگان خدا برترى مى‏ فروخت. و مى‏ خواست به حجّت علم، اولياى خدا را مغلوب سازد.

يا كسى است كه پيرو حاملان علم است، ولى در شناخت رمز و راز علم بصيرتش نيست، در اولين شبهه كه بر او عارض مى ‏شود، شك و ترديد در دلش شراره مى‏ افروزد. نه اين و نه آن.

يا كسى است كه سخت خواستار لذت است و در شهوات، عنان گسيخته و شيفته جمع مال و اندوختن آن. اينان، هيچيك، پاسدار دين نباشند.

بيش از هر چيز به ستوران چرنده مى ‏مانند. بدين گونه است كه علم با مرگ حاملانش مى‏ ميرد.

آرى، زمين هيچگاه از حجت قائم خداوندى خالى نمى ‏ماند. خواه آشكار و مشهور باشد يا ترسان و پنهان از ديده‏ها. تا حجتها و نشانه‏ هاى روشن دين خدا ازميان نرود اينان آيا چند تن هستند، يا در كجايند
به خدا سوگند، كه شمارشان بس اندك است، ولى قدر و منزلتشان بسيار است. خداوند به اينان حجتها و نشانه ‏هاى روشن خود را حفظ كند، تا آن را به همانندان خود به وديعت سپارند و اين بذر در دلهاى ايشان بكارند.

علم و حقيقت و بصيرت به آنان روى ‏آور شده و روح يقين را يافته‏ اند و آنچه ناز پروردگان، دشوار پنداشته‏ اند، بر خود آسان ساخته ‏اند. و بر آنچه نادانان از آن مى‏ ترسند انس گرفته ‏اند. به تن همدم دنيايند ولى جانشان به جهان بالا پيوسته است.
جانشينان خداوند در روى زمين هستند و داعيان دين اويند. آه، آه. چه آرزومند ديدارشان هستم. اى كميل، اگر خواهى بازگرد.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 146صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)صدقه و زکات ودعا

۱۴۶-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )سُوسُوا إِیمَانَکُمْ بِالصَّدَقَهِ
وَ حَصِّنُوا أَمْوَالَکُمْ بِالزَّکَاهِ
وَ ادْفَعُوا أَمْوَاجَ الْبَلَاءِ بِالدُّعَاءِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 138 دکتر آیتی:

و فرمود (ع):

ايمان خود را با صدقه نگه داريد
و دارايي هاى خود را با دادن زكات حفظ كنيد
و امواج بلا را با دعا برانيد.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 145 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)نماز وروزه

۱۴۵-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )کَمْ مِنْ صَائِمٍ لَیْسَ لَهُ مِنْ صِیَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ
وَ کَمْ مِنْ قَائِمٍ لَیْسَ لَهُ مِنْ قِیَامِهِ إِلَّا السَّهَرُ وَ الْعَنَاءُ حَبَّذَا نَوْمُ الْأَکْیَاسِ وَ إِفْطَارُهُم‏

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 137 دکتر آیتی:

و فرمود (ع): چه بسيار روزه ‏دارى كه از روزه‏اش جز گرسنگى و تشنگى بهره‏ اى نبرد

و چه بسا، نمازگزارى كه از نمازش جز بيدارى و رنج نصيبى حاصل نكند.

خوشا خوابيدن زيركان و خوشا روزه گشادن ايشان.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 144 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی) صبر

۱۴۴-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )یَنْزِلُ الصَّبْرُ عَلَى قَدْرِ الْمُصِیبَهِ وَ مَنْ ضَرَبَ یَدَهُ عَلَى فَخِذِهِ عِنْدَ مُصِیبَتِهِ حَبِطَ عَمَلُهُ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 136 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

شكيبايى به قدر مصيبت نازل مى ‏شود،هر كس كه به هنگام مصيبت بر زانو زند، پاداشش از ميان مى‏ رود.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 141 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۱۴۱-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )قِلَّهُ الْعِیَالِ أَحَدُ الْیَسَارَیْنِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 135 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

كم بودن نان‏خور يكى از دو توانگرى است
و دوستى كردن با ديگران نيمى از عقل است
و اندوه خوردن، نيمى از پيرى است.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 140 صبحي صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی) میانه روی

۱۴۰-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )مَا عَالَ مَنِ اقْتَصَدَ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت 134 دکتر آیتی

و فرمود (ع):

درويش نشود كسى كه ميانه‏ روى كند.

ترجمه عبدالمحمد آیتی