فرازهایی از نهج البلاغه
فضایل حضرت امیر المومنین علی علیه السلام به قلم ابن ابی الحدید
و اینک من ابن ابى الحدید چه بگویم درباره بزرگمردى که دشمنانش به فضیلت او اقرار کرده اند و براى آنان امکان منکر شدن مناقب او فراهم نشده است و نتوانسته اند فضایل او را پوشیده بدارند؛ و تو خواننده مى دانى که بنى امیه در خاور و باختر جهان بر پادشاهى چیره شدند و با تمام مکر و نیرنگ در خاموش کردن پرتو على (ع ) کوشیدند و بر ضد او تشویق کردند و براى او عیبها و کارهاى نکوهیده تراشیدند و بر همه منبرها او را لعن کردند و ستایشگران او را نه تنها تهدید کردند، که به زندان افکندند و کشتند و از روایت هر حدیثى که متضمن فضیلتى براى او بود، یا خاطره و یاد او را زنده مى کرد جلوه گیرى کردند.
حتى از نامگذارى کودکان به نام على منع کردند و همه این کارها بر برترى و علو مقام او افزود. همچون مشگ و عبیر که هر چند پوشیده دارند بوى خوش آن فراگیر و رایحه دل انگیزش پراکنده مى شود
نهج البلاغه از منظر علمای
«فصاحت را ببين كه چگونه افسار خود را به دست اين مرد داده و مهار خود را به او سپرده است. نظم عجيب الفاظ را تماشا كن؛ يكي پس از ديگري ميآيند و در اختيار او قرار ميگيرند، مانند چشمهاي كه خود به خود و بدون زحمت از زمين بجوشد.
سبحان الله! جواني از عرب در شهري مانند مكه بزرگ ميشود، با هيچ حكيمي برخورد نكرده است، اما سخنانش در حكمت نظري بالا دست سخنان افلاطون و ارسطو قرار گرفته است؛ با اهل حكمت عملي معاشرت نكرده است اما از سقراط بالاتر رفته است؛
ميان شجاعان و دلاوران تربيت نشده است، زيرا مردم مكه تاجرپيشه بودند و اهل جنگ نبودند، اما شجاعترين بشري از كار در آمد كه بر روي زمين راه رفته است.از خلیل بن احمد پرسیدند : علی ( ع ) شجاعتر است یا عنبسه و بسطام ؟ گفت ” عنبسه و بسطام را با افراد بشر باید مقایسه کرد ، علی مافوق افراد بشر است ” .
نامه 35
جویندگان و سود برندگان از آن زیاد است و این به دلیل گران‌سنگی و قدر و منزلت این کتاب در فراهم داشتن شگفتی‌های سخن‌وری و زبان‌آوری اوست.
«كان الله عزّ و جلّ قد البسه من الجلاله و غشاه من نور الحكمه علي حسب نيّه صاحبه و تقوا قائله»
گويا خداوند جامه‌اي ازجلالت و پرده اي از نور حكمت متناسب با نيّت پاك و تقواي گوينده اش، بر اين جمله كوتاه پوشانده است.
این کتاب، معجزه گفتاری است، چرا سیره امام علی (علیه‌السلام) به دو معجزه فعلی و قولی تقسیم میشود.
معجزه فعلی مانند کندن در قلعه خیبر، و معجزه قولی کتاب گران‌قدر نهج‌البلاغه است.
پیشگویی حضرت امیر المومنین علی علیه السلام
مترجمان وشارحان نهج البلاغه
علی (ع) یا فاطمه (ع) به قلم ابن ابی الحدید
مىگویم- ابن ابى الحدید- در مجلس یکى از بزرگان که من هم حضور داشتم، سخن در این باره رفت که على علیه السلام به فاطمه علیها السّلام شرف یافته است. یکى از حاضران مجلس گفت: هرگز که فاطمه علیها السّلام به على علیه السلام شرف یافته است.
دیگر حضار پس از آنکه منکر این سخن شدند در آن باره به گفتگو پرداختند. صاحب مجلس از من خواست تا عقیده خود را در این مورد بگویم و توضیح دهم على یا فاطمه کدام یک افضلاند.
من گفتم: اینکه کدام یک از آن دو افضل باشند، اگر منظور از افضل کسى است که مناقب بیشترى را از چیزهایى که موجب فضیلت مردم است دارا باشد، چون علم و شجاعت و نظایر آن، على افضل است و اگر منظور از افضل کسى باشد که رتبهاش در پیشگاه خدا برتر است.