نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 74 متن عربی با ترجمه فارسی (شرح ابن ابی الحدید)

حکمت 76 صبحی صالح

76-وَ قَالَ ( عليه‏السلام  )إِنَّ الْأُمُورَ إِذَا اشْتَبَهَتْ اعْتُبِرَ آخِرُهَا بِأَوَّلِهَا

حکمت 74 شرح ابن ‏أبي ‏الحديد ج 18   

74: إِنَّ الْأُمُورَ إِذَا اشْتَبَهَتْ اعْتُبِرَ آخِرُهَا بِأَوَّلِهَا روي إذا استبهمت و المعنى واحد و هو حق-  و ذلك أن المقدمات تدل على النتائج-  و الأسباب تدل على المسببات-  و طالما كان الشيئان ليسا علة و معلولا-  و إنما بينهما أدنى تناسب-  فيستدل بحال أحدهما على حال الآخر-  و إذا كان كذلك و اشتبهت أمور على العاقل الفطن-  و لم يعلم إلى ما ذا تئول-  فإنه يستدل على عواقبها بأوائلها-  و على خواتمها بفواتحها-  كالرعية ذات السلطان الركيك الضعيف السياسة-  إذا ابتدأت أمور مملكته تضطرب-  و استبهم على العاقل كيف يكون الحال في المستقبل-  فإنه يجب عليه أن يعتبر أواخرها بأوائلها-  و يعلم أنه سيفضي أمر ذلك الملك إلى انتشار-  و انحلال في مستقبل الوقت-  لأن الحركات الأولى منذرة بذلك-  و واعدة بوقوعه و هذا واضح

ترجمه فارسی شرح ابن‏ ابی الحدید

حكمت (74)

انّ الامور اذا اشتبهت اعتبر آخرها باوّلها. «همانا كارها هنگامى كه مشتبه شوند، پايان آن را به اول آن قياس توان كرد.» اين كلمه به صورت «استبهمت»، «مبهم شود» نيز نقل شده است و معنى يكى است و اين سخن حق است كه مقدمات دلالت بر نتايج و اسباب دلالت بر مسببات دارد و چه بسا كه ميان دو چيز رابطه علت و معلولى وجود ندارد ولى ميان آن دو اندك تناسبى وجود دارد و به حال يكى بر ديگرى استدلال مى‏ شود. هر گاه چنين باشد و كارهايى بر خردمند زيرك مشتبه شود و نداند كار به كجا مى‏ كشد، از انجام و آغاز آن مى‏ توان به پايان و فرجام آن استدلال كرد. مثلا اگر رعيتى داراى پادشاهى سست عنصر و سياست ضعيف باشد و امور كشور او شروع به اضطراب و نا آرامى كند و بر عاقل مبهم گردد كه آينده چگونه خواهد بود، بر او واجب است كه پايان آن را بر آغاز آن قياس گيرد و بداند كه كار آن سامان به زودى در آينده به پراكندگى و انحلال خواهد كشيد، زيرا كارهاى نخستين دليل و بيم دهنده بر آن است و وقوع آن را وعده مى ‏دهد و اين واضح است.

جلوه تاريخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديدجلد 7 //دكتر محمود مهدوى دامغانى

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.