نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۸۰ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۴۸۰-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )إِذَا احْتَشَمَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ فَقَدْ فَارَقَهُ‏

قال الرضی یقال حشمه و أحشمه إذا أغضبه و قیل أخجله أو احتشمه طلب ذلک له و هو مظنه مفارقته‏

و هذا حین انتهاء الغایه بنا إلى قطع المختار من کلام أمیر المؤمنین ( علیه‏السلام )، حامدین للّه سبحانه على ما منّ به من توفیقنا لضم ما انتشر من أطرافه، و تقریب ما بعد من أقطاره. و تقرر العزم کما شرطنا أولا على تفضیل أوراق من البیاض فی آخر کل باب من الأبواب، لیکون لاقتناص الشارد، و استلحاق الوارد، و ما عسى أن یظهر لنا بعد الغموض، و یقع إلینا بعد الشذوذ، و ما توفیقنا إلا باللّه علیه توکلنا، و هو حسبنا و نعم الوکیل. و ذلک فی رجب سنه أربع مائه من الهجره، و صلى اللّه على سیدنا محمد خاتم الرسل، و الهادی إلى خیر السبل، و آله الطاهرین، و أصحابه نجوم الیقین.

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۷۲ دکتر آیتی

و فرمود (ع): هنگامى که مؤمن برادر خود را به خشم مى ‏آورد، سبب جدایى او مى‏ شود.

رضى گوید: گویند «حشمه» و «احشمه» زمانى که او را به خشم آورد یا گویند که شرمگین شدن و به خشم آوردن براى او خواهد و آن نشانه این است که قصد جدایى دارد.

اکنون زمان آن رسید که گزیده سخنان امیر المؤمنین (ع) را پایان دهیم، سپاس مى‏ گوییم خداى سبحان را که بر ما منت نهاد و توفیق عنایت کرد، تا هر چه از کلام امام (ع) پراکنده بود، در یک جاى گرد آوریم و عباراتى، که دور از هم بودند به هم نزدیک سازیم. و همان گونه که در آغاز کتاب آوردیم، برگهایى نانوشته در آخر هر باب بیفزاییم تا اگر مطلبى از دست رفته را یافتیم به آن بپیوندیم، شاید سخنى از ما پوشیده مانده، سپس، آشکار گردد و پس از دور نمودن به دست آید. هیچ توفیقى حاصل نمى‏ شود، مگر به یارى خداى تعالى. به او توکل کردیم. او ما را بسنده است و کار سازى نیکوست. و این در ماه رجب سال چهار صد از هجرت است درود خدا بر سید و سرور ما، محمد (ص) خاتم پیامبران و راهنماى بهترین راهها و بر خاندان پاک و یاران او که ستارگان آسمان یقین‏اند.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۱۶۰

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۹ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)بدترین دوست

۴۷۹-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )شَرُّ الْإِخْوَانِ مَنْ تُکُلِّفَ لَهُ

قال الرضی لأن التکلیف مستلزم للمشقه و هو شر لازم عن الأخ المتکلف له فهو شر الإخوان

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۷۱ دکتر آیتی

۴۷۱ و فرمود (ع): بدترین دوستان تو، دوستى است که براى او خود را به رنج و تکلف اندازى.

رضى گوید: تکلّف مستلزم مشقت است و آن شرّى است که از دوستى که خود را براى او به تکلّف انداخته‏ اى، مى ‏زاید. پس چنین دوستى، بدترین دوستان توست.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۱۵۷

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۸ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)علم ودانش

۴۷۸-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )مَا أَخَذَ اللَّهُ عَلَى أَهْلِ الْجَهْلِ أَنْ یَتَعَلَّمُوا حَتَّى أَخَذَ عَلَى أَهْلِ الْعِلْمِ أَنْ یُعَلِّمُوا

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۷۰ دکتر آیتی

۴۷۰ و فرمود (ع): خداوند، نادان را به آموختن موظف نساخت، مگر آن گاه، که دانایان را موظف ساخت که نادانان را تعلیم دهند.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۱۸۲

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۷ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)سخت ‏ترین گناه

۴۷۷-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )أَشَدُّ الذُّنُوبِ مَا اسْتَخَفَّ بِهَا صَاحِبُه‏

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۹ دکتر آیتی

 و فرمود (ع): سخت ‏ترین گناه، گناهى است که گناهکار حقیرش شمارد.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۱۷۴

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۶ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)عدل وظلم

۴۷۶-وَ قَالَ ( علیه ‏السلام )لِزِیَادِ ابْنِ أَبِیهِ وَ قَدِ اسْتَخْلَفَهُ لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَلَى فَارِسَ وَ أَعْمَالِهَا فِی کَلَامٍ طَوِیلٍ کَانَ بَیْنَهُمَا نَهَاهُ فِیهِ عَنْ تَقَدُّمِ الْخَرَاجِ.

اسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَ احْذَرِ الْعَسْفَ وَ الْحَیْفَ فَإِنَّ الْعَسْفَ یَعُودُ بِالْجَلَاءِ وَ الْحَیْفَ یَدْعُو إِلَى السَّیْفِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۸ دکتر آیتی

 به زیاد بن ابیه فرمود، هنگامى که او را به جاى عبد الله بن عباس به فارس و اعمال آن مى‏فرستاد و این سخن دراز است، امام او را از گرفتن خراج پیش از موعد منع مى‏ کند.

و نیز مى‏ گوید: عدالت را به کار بند و از ستم و بیداد حذر کن زیرا ستم رعیت را آواره مى‏ کند و بیدادگرى، شمشیر را فرا مى‏ خواند.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۲۳۳

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۵ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)قناعت

۴۷۵-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )الْقَنَاعَهُ مَالٌ لَا یَنْفَد

قال الرضی و قد روى بعضهم هذا الکلام لرسول الله ( صلى ‏الله ‏علیه ‏وآله ‏وسلم )

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۷ دکتر آیتی

 و فرمود (ع): قناعت ثروتى است پایان ناپذیر.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۸۵

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۴ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)اجر و مزد

۴۷۴-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )مَا الْمُجَاهِدُ الشَّهِیدُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَعْظَمَ أَجْراً مِمَّنْ قَدَرَ فَعَفَّ  لَکَادَ الْعَفِیفُ أَنْ یَکُونَ مَلَکاً مِنَ الْمَلَائِکَهِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۶ دکتر آیتی

 و فرمود (ع): اجر و مزد مجاهد شهید در راه خدا، بالاتر از اجر و مزد کسى نیست که بر گناهش توانایى هست، ولى پاکدامنى مى‏ ورزد.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۴۴۷

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۳ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)خضاب

۴۷۳-وَ قِیلَ لَهُ ( علیه‏السلام )لَوْ غَیَّرْتَ شَیْبَکَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ ( علیه‏ السلام )الْخِضَابُ زِینَهٌ وَ نَحْنُ قَوْمٌ فِی مُصِیبَهٍ یُرِیدُ وَفَاهَ رَسُولِ اللَّهِ ( صلى ‏الله‏ علیه ‏وآله‏ وسلم )

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۵ دکتر آیتی

 او را گفتند: یا امیر المؤمنین، چه مى ‏شد که موى خود خضاب مى‏ کردید. فرمود: خضاب آرایش است و ما قومى مصیبت زده ‏ایم.
[مرادش وفات رسول الله (صلى الله علیه و آله) بود].

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۷۶

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۲ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)دعای باران

۴۷۲- وَ قَالَ ( علیه‏السلام ) فِی دُعَاءٍ اسْتَسْقَى بِهِ‏ اللَّهُمَّ اسْقِنَا ذُلُلَ السَّحَابِ دُونَ صِعَابِهَا

قال الرضی و هذا من الکلام العجیب الفصاحه و ذلک أنه ( علیه‏ السلام ) شبه السحاب ذوات الرعود و البوارق و الریاح و الصواعق بالإبل الصعاب التی تقمص برحالها و تقص برکبانها و شبه السحاب خالیه من تلک الروائع بالإبل الذلل التی تحتلب طیعه و تقتعد مسمحه

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۴ دکتر آیتی

۴۶۴ و در طلب باران فرمود (ع): بار خدایا، ما را باران ده از ابرهایى که به فرمان‏اند نه از ابرهایى چموش و سخت نافرمان.

رضى گوید: این سخنى است در فصاحت شگفت ‏آور. زیرا ابرهاى تندر زاى آذرخش افکن همراه با بادها و صاعقه‏ ها را به اشتران سرکش که بر مى‏ جهند و بارهاى خود مى ‏افکنند و سواران خود را بر زمین مى ‏زنند، تشبیه کرده و ابرهاى خالى از تندر و آذرخش را به اشتران رام که، به آسانى، شیرشان را توان دوشید و، به آسانى بر آنها سوار توان شد.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۲۷۷

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۱ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)سخن حکمت آمیز

۴۷۱-و قال ( علیه‏السلام )لَا خَیْرَ فِی الصَّمْتِ عَنِ الْحُکْمِ کَمَا أَنَّهُ لَا خَیْرَ فِی الْقَوْلِ بِالْجَهْلِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۳ دکتر آیتی

 و فرمود (ع): کسى که سخنش حکمت‏ آمیز است، خاموشیش سود ندارد، همان گونه که سخن گفتن نادان را فایدتى نیست.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۱۲۴

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۷۰ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)عدل وتوحید

۴۷۰- وَ سُئِلَ عَنِ التَّوْحِیدِ وَ الْعَدْلِ فَقَالَ ( علیه‏ السلام )التَّوْحِیدُ أَلَّا تَتَوَهَّمَهُ وَ الْعَدْلُ أَلَّا تَتَّهِمَهُ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۲ دکتر آیتی

 او را از توحید و عدل پرسیدند، فرمود: توحید این است که خدا را به تصوّر در نیاورى و عدل این است که خدا را متهم نسازى.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۷۷

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۹ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)وصف حضرت علی(ع)

۴۶۹-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )یَهْلِکُ فِیَّ رَجُلَانِ مُحِبٌّ مُفْرِطٌ وَ بَاهِتٌ مُفْتَرٍ
قال الرضی و هذا مثل قوله ( علیه ‏السلام )
هَلَکَ فِیَّ رَجُلَانِ مُحِبٌّ غَالٍ وَ مُبْغِضٌ قَالٍ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۱ دکتر آیتی

۴۶۱ و فرمود (ع): دو کس در باره من هلاک شدند، یکى آنکه، در دوستى افراط مى ‏ورزد و یکى آنکه، بهتان مى ‏زند و افترا مى‏ بندد.
نظیر این سخن امام (ع) است که فرمود: دو کس در باره من هلاک شدند: دوستى که در دوستیش غلو کند و دشمنى که در دشمنیش افراط ورزد.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۱۷۲

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۸ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)پیشگویی آینده

۴۶۸-وَ قَالَ ( علیه ‏السلام )یَأْتِی عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ عَضُوضٌ یَعَضُّ الْمُوسِرُ فِیهِ عَلَى مَا فِی یَدَیْهِ وَ لَمْ یُؤْمَرْ بِذَلِکَ قَالَ اللَّهُ‏ سُبْحَانَهُ وَ لا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَیْنَکُمْ‏ تَنْهَدُ فِیهِ الْأَشْرَارُ وَ تُسْتَذَلُّ الْأَخْیَارُ وَ یُبَایِعُ الْمُضْطَرُّونَ وَ قَدْ نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ( صلى‏ الله ‏علیه‏ وآله ‏وسلم )عَنْ بَیْعِ الْمُضْطَرِّینَ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۶۰ دکتر آیتی

۴۶۰ و فرمود (ع): بر مردم روزگارى مى ‏آید، سخت گزنده که توانگر از شدت بخل، مال خود را به دندان نگه مى‏ دارد، و حال آنکه او را چنین نفرموده ‏اند. خداى سبحان، مى‏ فرماید: «بخشندگى را میان خود فراموش مکنید.»

 در آن روزگاران، بدان بلند پایه شوند و نیکان خوار گردند و با درماندگانى که از خریدن یا فروختن چیزى ناچارند، معامله کنند.
و حال آنکه رسول الله (صلى الله علیه و آله) معاملت با چنین کسان را در حالت اضطرار منع فرموده است.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۲۱۶

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۷ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۴۶۷-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )فِی کَلَامٍ لَهُ وَ وَلِیَهُمْ وَالٍ فَأَقَامَ وَ اسْتَقَامَ حَتَّى ضَرَبَ الدِّینُ بِجِرَانِهِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۵۹ دکتر آیتی

 در ضمن سخن فرموده است: والیى بر آنان فرماندهى یافت. کار را بر پاى داشت و خود استقامت ورزید تا دین قرار گرفت.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۱۴۳

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۶ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)تمثیل

۴۶۶-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )الْعَیْنُ وِکَاءُ السَّهِ‏

قال الرضی و هذه من الاستعارات العجیبه کأنه یشبه السه بالوعاء و العین بالوکاء فإذا أطلق الوکاء لم ینضبط الوعاء و هذا القول فی الأشهر الأظهر من کلام النبی ( صلى‏ الله‏ علیه ‏وآله ‏وسلم )

و قد رواه قوم لأمیر المؤمنین ( علیه ‏السلام ) و ذکر ذلک المبرد فی کتاب المقتضب فی باب اللفظ بالحروف و قد تکلمنا على هذه الاستعاره فی کتابنا الموسوم بمجازات الآثار النبویه

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۵۸ دکتر آیتی

 و فرمود (ع): چشم به مثابه بند نشیمنگاه است.
رضى گوید: این از استعاره‏ هاى عجیب است. گویى نشیمنگاه را به ظرفى تشبیه کرده که چشم، بند آن ظرف است. چون بند باز شود، هر چه در ظرف است، بریزد. بنا بر قول اشهر این سخن از رسول خدا (ص) است

و بعضى آن را از امیر مؤمنان نقل کرده‏ اند. مبرد در کتاب المقتضب در باب «اللفظ بالحروف» ذکر کرده. ما نیز در کتاب خود موسوم به مجازات الآثار النبویّه این استعاره را آورده ‏ایم.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۲۹۹

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۵ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)ستایش انصار

۴۶۵-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )فِی مَدْحِ الْأَنْصَارِ هُمْ وَ اللَّهِ رَبَّوُا الْإِسْلَامَ کَمَا یُرَبَّى الْفِلْوُ مَعَ غَنَائِهِمْ بِأَیْدِیهِمُ السِّبَاطِ وَ أَلْسِنَتِهِمُ السِّلَاطِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۵۷ دکتر آیتی

 در ستایش انصار فرماید: به خدا سوگند، اینان اسلام را پرورش دادند، آنسان، که کره اسب از شیر باز گرفته را پرورش دهند. به نیروى دارایى خود و کفهاى بخشنده خود و زبانهاى تیز و برنده خود.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۸۱

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۴ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۴۶۴-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )إِنَّ لِبَنِی أُمَیَّهَ مِرْوَداً یَجْرُونَ فِیهِ وَ لَوْ قَدِ اخْتَلَفُوا فِیمَا بَیْنَهُمْ ثُمَّ کَادَتْهُمُ الضِّبَاعُ لَغَلَبَتْهُمْ‏

قال الرضی و المرود هنا مفعل من الإرواد و هو الإمهال و الإظهار و هذا من أفصح الکلام و أغربه فکأنه ( علیه‏السلام ) شبه المهله التی هم فیها بالمضمار الذی یجرون فیه إلى الغایه فإذا بلغوا منقطعها انتقض نظامهم بعدها

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۵۶ دکتر آیتی

 و فرمود (ع): بنى امیه را مهلتى است که در آن اسب قدرت مى‏ تازند، هر چند، میانشان اختلاف افتد. سپس، کفتاران به جنگشان برخیزند و مغلوبشان سازند.

سید رضى گوید: «مرود» بر وزن «مفعل» از مصدر «ارواد» است و آن به معنى مهلت دادن است و این از فصیحترین و غریبترین سخنان اوست. گویى، مهلتى را که در آن هستند به میدان مسابقه تشبیه کرده است که در آن براى رسیدن به هدف، اسب مى ‏تازند که چون به پایان رسند رشته انتظامشان گسسته شود.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۴۳

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۳ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)دنیا

۴۶۳-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )الدُّنْیَا خُلِقَتْ لِغَیْرِهَا وَ لَمْ تُخْلَقْ لِنَفْسِهَا

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۵۵ دکتر آیتی

 و فرمود (ع): دنیا براى دیگرى آفریده شده، براى خود آفریده نشده.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۹۶

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۲ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)

۴۶۲-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )رُبَّ مَفْتُونٍ بِحُسْنِ الْقَوْلِ فِیهِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۵۴ دکتر آیتی

و فرمود (ع): چه بسیار کسان که از ستودن دیگران فریفته و گمراه شده ‏اند.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۳۲

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۱ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)غیبت

۴۶۱-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )الْغِیبَهُ جُهْدُ الْعَاجِزِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۵۳ دکتر آیتی

 و فرمود (ع): غیبت کردن تنها سلاح ناتوان است.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۷۸

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۴۶۰ صبحی صالح(ترجمه عبدالمحمد آیتی)بردباری

۴۶۰-وَ قَالَ ( علیه‏السلام )الْحِلْمُ وَ الْأَنَاهُ تَوْأَمَانِ یُنْتِجُهُمَا عُلُوُّ الْهِمَّهِ

شماره حکمت براساس نسخه صبحی صالح

حکمت ۴۵۲ دکتر آیتی

 و فرمود (ع): بردبارى و تأمل توأمان هستند که هر دو از همت بلند مى‏ زایند.

ترجمه عبدالمحمد آیتی

بازدیدها: ۱۱۲