حکمت 159 صبحی صالح
159-وَ قَالَ ( عليهالسلام )مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ فَلَا يَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ
حکمت 161 شرح ابن أبي الحديد ج 18
161: مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ- فَلَا يَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ
رأى بعض الصحابة رسول الله ص- واقفا في درب من دروب المدينة- و معه امرأة فسلم عليه فرد عليه- فلما جاوزه ناداه فقال هذه زوجتي فلانة- قال يا رسول الله أ و فيك يظن- فقال إن الشيطان يجري من ابن آدم مجرى الدم
و جاء في الحديث المرفوع دع ما يريبك إلى ما لا يريبك
و قال أيضا لا يكمل إيمان عبد حتى يترك ما لا بأس به
و قد أخذ هذا المعنى شاعر فقال-
و زعمت أنك لا تلوط فقل لنا
هذا المقرطق واقفا ما يصنع
شهدت ملاحته عليك بريبة
و على المريب شواهد لا تدفع
ترجمه فارسی شرح ابن ابی الحدید
حكمت (161)
من وضع نفسه مواضع التهمة فلا يلومنّ من اساء به الظنّ. «هر كس كه خود را در جايگاههاى تهمت قرار دهد، نبايد كسى را كه به او بدگمان شود سرزنش كند.» يكى از ياران رسول خدا، آن حضرت را ديد كه كنار يكى از دروازه هاى مدينه بازنى ايستاده است. سلام داد و پيامبر پاسخش فرمود. و چون آن صحابى گذشت، پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم او را صدا كرد و فرمود: اين فلان همسرم است. آن مرد گفت: اى رسول خدا آيا نسبت به شما گمان بد برده مى شود فرمود: «شيطان در آدمى جريان دارد، همچون جريان خون.» در حديث مرفوع آمده است: آنچه را كه تو را در موضع شك قرار مى دهد رها كن و به كارى پرداز كه مورد شك قرارت نمى دهد.
و نيز در حديث آمده است: «ايمان بنده كامل نمى شود تا آنكه چيزهايى را كه حرمت ندارد، رها كند.» همين معنى را شاعرى گرفته و چنين سروده است: «چنين مدعى هستى كه لواط نمى كنى، به ما بگو اين غلام بچه كه ايستاده است چه مى كند، نمكين بودنش بر تو گواهى به بدگمان شدن مى دهد و براى بدگمان گواهانى غير قابل انكار است.»
جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدیدجلد ۷ //دکتر محمود مهدوى دامغانى