google-site-verification: googledc28cebad391242f.html
240-260 حکمت شرح ابن ابي الحدیدحکمت ها شرح ابن ابي الحدید

نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره 254 متن عربی با ترجمه فارسی (شرح ابن ابی الحدید)

حکمت 257 صبحی صالح

257-وَ قَالَ ( عليه‏السلام  )لِكُمَيْلِ بْنِ زِيَادٍ النَّخَعِيِّ يَا كُمَيْلُ مُرْ أَهْلَكَ أَنْ يَرُوحُوا فِي كَسْبِ الْمَكَارِمِ وَ يُدْلِجُوا فِي حَاجَةِ مَنْ هُوَ نَائِمٌ فَوَالَّذِي وَسِعَ سَمْعُهُ الْأَصْوَاتَ مَا مِنْ أَحَدٍ أَوْدَعَ قَلْباً سُرُوراً إِلَّا وَ خَلَقَ اللَّهُ لَهُ مِنْ ذَلِكَ السُّرُورِ لُطْفاً فَإِذَا نَزَلَتْ بِهِ نَائِبَةٌ جَرَى إِلَيْهَا كَالْمَاءِ فِي انْحِدَارِهِ حَتَّى يَطْرُدَهَا عَنْهُ كَمَا تُطْرَدُ غَرِيبَةُ الْإِبِل‏

حکمت 254 شرح ابن ‏أبي ‏الحديد ج 19

254: وَ قَالَ ع لِكُمَيْلِ بْنِ زِيَادٍ النَّخَعِيِّ-  يَا كُمَيْلُ مُرْ أَهْلَكَ أَنْ يَرُوحُوا فِي كَسْبِ الْمَكَارِمِ-  وَ يُدْلِجُوا فِي حَاجَةِ مَنْ هُوَ نَائِمٌ-  فَوَالَّذِي وَسِعَ سَمْعُهُ الْأَصْوَاتَ-  مَا مِنْ أَحَدٍ أَوْدَعَ قَلْباً سُرُوراً-  إِلَّا وَ خَلَقَ اللَّهُ لَهُ مِنْ ذَلِكَ السُّرُورِ لُطْفاً-  فَإِذَا نَزَلَتْ بِهِ نَائِبَةٌ جَرَى إِلَيْهَا كَالْمَاءِ فِي انْحِدَارِهِ-  حَتَّى يَطْرُدَهَا عَنْهُ كَمَا تُطْرَدُ غَرِيبَةُ الْإِبِلِ قال عمرو بن العاص لمعاوية ما بقي من لذتك-  فقال ما من شي‏ء يصيبه الناس من اللذة-  إلا و قد أصبته حتى مللته-  فليس شي‏ء عندي اليوم ألذ-  من شربة ماء بارد في يوم صائف-  و نظري إلى بني و بناتي يدرجون حولي-  فما بقي من لذتك أنت-  فقال أرض أغرسها و آكل ثمرتها-  لم يبق لي لذة غير ذلك-  فالتفت معاوية إلى وردان غلام عمرو فقال-  فما بقي من لذتك يا وريد-  فقال سرور أدخله قلوب الإخوان-  و صنائع أعتقدها في أعناق الكرام-  فقال معاوية لعمرو تبا لمجلسي و مجلسك-  لقد غلبني و غلبك هذا العبد-  ثم قال يا وردان أنا أحق بهذا منك-  قال قد أمكنتك فافعل- .

 

فإن قلت السرور عرض-  فكيف يخلق الله تعالى منه لطفا-  قلت من هاهنا هي مثل من في قوله-  وَ لَوْ نَشاءُ لَجَعَلْنا مِنْكُمْ مَلائِكَةً فِي الْأَرْضِ يَخْلُفُونَ-  أي عوضا منكم- . و مثله-

فليت لنا من ماء زمزم شربة
مبردة باتت على طهيان‏

  أي ليت لنا شربة مبردة باتت على طهيان-  و هو اسم جبل بدلا و عوضا من ماء زمزم

ترجمه فارسی شرح ابن‏ ابی الحدید

حكمت (254)

و قال عليه السّلام لكميل بن زياد النخعى: يا كميل، مر اهلك ان يروحوا فى كسب المكارم، و يدلجوا فى حاجة من هو نائم، فو الذى وسع سمعه الاصوات، ما من احد أودع قلبا سرورا الّا و خلق الله له من ذلك السرور لطفا، فاذا نزلت به نائبة جرى اليها كالماء فى انحداره، حتى يطردها عنه كما تطرد غريبة الابل.

«و آن حضرت به كميل بن زياد نخعى فرموده است: اى كميل كسان خود را فرمان بده شبانگاه در پى كسب مكارم روند و در دل شب پى برآوردن نيازهاى كسى باشند كه خود خفته است، و سوگند به كسى كه شنوايى او همه بانگها را فرا مى‏ گيرد، هيچ كس دلى را شاد نمى‏ كند مگر اينكه خداوند براى او از آن شادى لطفى آفريند و چون براى او گرفتارى پيش آيد، آن لطف همانند آبى كه در سراشيبى حركت مى‏ كند به سوى او سرازير مى‏ شود تا آن گرفتارى را از او دور سازد، همان گونه كه شتران بيگانه را از آبشخور دور سازد.»

عمرو عاص به معاويه گفت: از خوشى و لذت چه چيزى براى تو باقى مانده است گفت: هيچ لذتى كه مردم در پى آن باشند، نيست مگر آنكه آن قدر به آن رسيده ‏ام كه از آن ملول شده‏ام. امروز براى من هيچ چيزى خوشتر از آن نيست كه در روز گرم تابستانى شربتى از آب سرد بياشامم و به دختران و پسرانم بنگرم كه برگرد من باشند، براى تو چه لذتى باقى مانده است گفت: زمينى كه در آن درختكارى كنم و ميوه‏اش را بخورم و لذت ديگرى باقى نمانده است. معاويه به وردان غلام عمرو عاص نگريست و گفت: اى وردان از لذت تو چه باقى مانده است گفت: شادى كه در دل برادران در آورم و كارهاى پسنديده‏اى كه بر گردن اشخاص گرامى آويزم. معاويه به عمرو گفت: مرگ بر اين نشست من و نشست تو، كه اين بنده در سخن خود بر من و بر تو چيره شد و سپس به‏ وردان گفت: من براى چنين كارى از تو سزاوارترم، گفت: تو كه امكان دارى انجام بده.

و اگر بگويى شادى خود عرض است چگونه خداوند متعال از آن لطف مى‏آفريند مى‏گويم: كلمه «من» در اين جا به معنى عوض است، نظير اين گفتار خداوند كه مى‏فرمايد: «وَ لَوْ نَشاءُ لَجَعَلْنا مِنْكُمْ مَلائِكَةً فِي الْأَرْضِ يَخْلُفُونَ»، «اگر بخواهيم عوض شما بر زمين فرشتگان را قرار مى‏داديم.» و نظير آن اين بيت است كه شاعر مى‏ گويد:

«فليت لنا من ماء زمزم شربة»

يعنى اى كاش به عوض آب زمزم جرعه ‏اى آب سرد مى ‏داشتيم.

جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدیدجلد 8 //دکتر محمود مهدوى دامغانى

نمایش بیشتر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

دکمه بازگشت به بالا
-+=