شرح ابن ميثم
126- و قال عليه السّلام: الصَّلَاةُ قُرْبَانُ كُلِّ تَقِيٍّ- وَ الْحَجُّ جِهَادُ كُلِّ ضَعِيفٍ- وَ لِكُلِّ شَيْءٍ زَكَاةٌ وَ زَكَاةُ الْبَدَنِاَلصَّوْمُاَلصِّيَامُ- وَ جِهَادُ الْمَرْأَةِ حُسْنُ التَّبَعُّلِ
اللغة
التبعّل: معاشرة البعل و صحبته
المعنى
و الكلام إشارة إلى بعض أسرار هذه العبادات: فمن أسرار الصلاة كونها قربانا إلى اللّه تعالى و قد علمت أنّها أعظم ما يتقرّب إليهالمتّقون به من العبادات، و من أسرار الحجّ كونه جهادا في سبيل اللّه لما فيه من مشقّة السفر و مجاهدة الطبيعة و مقاومة النفس الأمّارة بالسوء مع قوّتها لشبهة عدم الاطّلاع على أسرار الحجّ و فايدته مع ما في كيفيّته من الأفعال الّتي يعجب منها الجاهلون.
و إنّما خصّ الضعيف بذلك جذبا له إليه و لأنّ للقوّى جهاد آخر هو المشهور، و من أسرار الصوم كونه زكاة للبدن لما فيه من تنقيص قوّته و كسر شهوته لغاية طاعة اللّه و الثواب الاخروي و كما أنّ الزكاة تنقيص في المال مستلزم لزيادة الثواب في الآخرة، و من أسرار التبعّل حسن معاشرة البعل و طاعته في طاعة اللّه و في ذلك كسر النفس الأمّارة للمرأة و انقيادها في صراط اللّه.
مطابق با حکمت 136 نسخه صبحی صالح
ترجمه فارسی شرح ابن ميثم
126- امام (ع) فرمود: الصَّلَاةُ قُرْبَانُ كُلِّ تَقِيٍّ- وَ الْحَجُّ جِهَادُ كُلِّ ضَعِيفٍ- وَ لِكُلِّ شَيْءٍ زَكَاةٌ وَ زَكَاةُ الْبَدَنِ الصِّيَامُ- وَ جِهَادُ الْمَرْأَةِ حُسْنُ التَّبَعُّلِ
ترجمه
«نماز باعث نزديكى هر پرهيزگار [به خدا] است، حجّ جهاد هر ناتوان است، و براى هر چيزى زكاتى است و زكات بدن، روزه داشتن است، و جهاد زن، خوشرفتارى با همسر است.»
شرح
تبعّل يعنى رفتار با شوهر و برخورد با او. اين عبارات اشاره دارد به برخى از اسرار عبادات: از جمله اسرار نماز آنست كه وسيله نزديكى به خداى تعالى است، قبلا معلوم شد كه بزرگترين وسيله عبادى كه پرهيزگاران بدان وسيله به خدا نزديك مىشوند، نماز است. و از جمله اسرار حجّ آن است كه حجّ به خاطر آن مشقّاتى كه سفر حج دارد و مشكلاتى كه در طبيعت است و مقاومت نفس امّاره با تمام قدرت خود [كه اين اعمال چه فايدهاى دارند] به خاطر شبههاى كه از جهت بى اطّلاعى از اسرار حجّ و فايده آن پيش مىآيد- با آنچه در كيفيت اعمال حجّ (مانند رمى جمره و…) است كه باعث تعجّب نادانان مىگردد- نوعى جهاد در راه خداست و امّا اين كه امام (ع) تنها ناتوانان را ذكر كرده به خاطر جذب اينان به اين عبادت است و از طرفى توانايان جهاد ديگرى دارند كه مشهور و روشن است. و از جمله اسرار روزهدارى آن است كه روزه زكات بدن است، به دليل آنكه نيروى بدن را مى كاهد و شهوتش را درهم مى شكند، به خاطر دستور الهى و اجر اخروى. و از جمله اسرار شوهردارى، خوشرفتارى با شوهر، و فرمانبردارى از او در راستاى اطاعت خداست، و اين عمل باعث درهم شكستن نفس امّاره زن و تسليم او در راه خداست.
ترجمه شرح نهج البلاغه(ابن ميثم)، ج5 // قربانعلی محمدی مقدم-علی اصغرنوایی یحیی زاده