خطبه : ۵۷
و من کلام له ع کلم بِه الْخَوارِج :
اءَصَابَکُمْ حَاصِبٌ وَ لاَ بَقِیَ مِنْکُمْ آبِرٌ، اءَ بَعْدَ إِیمَانِی بِاللَّهِ وَ جِهَادِی مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلّى اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِه اءَشْهَدُ عَلَى نَفْسِی بِالْکُفْرِ؟ لَقَدْ ضَلَلْتُ إِذا وَ ما اءَنَا مِنَ الْمُهْتَدِینَ فَأُوبُوا شَرَّ مَآبٍ وَ ارْجِعُوا عَلَى اءَثَرِ الْاءَعْقَابِ، اءَمَا إِنَّکُمْ سَتَلْقَوْنَ بَعْدِی ذُلّا شَامِلاً وَ سَیْفا قَاطِعا وَ اءَثَرَهً یَتَّخِذُهَا الظَّالِمُونَ فِیکُمْ سُنَّهً.
قال الشریف :
قَوْله ع : وَ لا بَقی مِنْکم آبر یَروى عَلى ثَلاثه اءوجه : اءحدها اءَن یَکُون کَما ذَکَرناه آبر بالراء مِنْ قَوْلَهُمْ: للذى یاءبر النَخْلِ اءى : یَصْلِحه ، وَ یَرْوى آثَر و هو بالثاء بثلاث نقط، یراد به الذی یاءثُر الْحدیث اءى : یُرویه وَ یحکیه وَ هُوَ اءَصْح الْوجوه عِندی کَاءَنَّه ع قالَ: لا بَقی مِنْکُم مُخْبِر، وَ یَرْوى : آبز بالزای الْمُعجمه وَ هُو الواثب وَالهالِک اءیضا یُقالَ لَهُ: آبز.
ترجمه :
سخنى از آن حضرت (ع ) در باب خوارج :
باد ریگ انگیز بر شما بوزد. آنسان ، که باقى نگذارد کسى را که راه فساد پوید. آیا پس از آنکه به خدا ایمان آورده ام و همراه رسول الله (ص ) جهاد کرده ام ، به کفر خود اقرار کنم براستى ، اگر چنین کنم گمراه شده ام و هرگز از هدایت یافتگان نبوده ام . از این راه باطل و پلید، که در آن گام نهاده اید، بازگردید و روى واپس کنید. بعد از من به خوارى خواهید افتاد، آنگونه که سراپاى شما غرق در مذلّت گردد، شمشیر برنده بر سرتان فرود آید و بازیچه ، دست خودکامگان ستمکار شوید.
شریف رضى گوید:
عبارت (لا بقى منکم آبر) در گفته امام به سه وجه روایت شده یکى (آبر) به باء و راء، به معنى کسى که نخلها را اصلاح مى کند و دیگر(آثر)، به ثاء، به معنى روایت کننده حکایت و حدیث و نزد من این بهترین سه وجه است ، مثل اینکه مى گوید بعد از شما کسى از شما که داستان شما را حکایت کند باقى نماند. بعضى نیز (آبز) روایت کرده اند، یعنى جهنده . البته ، (آبز) به معنى هلاک شونده هم هست .
نهج البلاغه خطبه ها//ترجمه عبدالمحمد آیتی