نهج البلاغه کلمات قصار حکمت شماره ۲۷۱ متن عربی با ترجمه فارسی (شرح ابن میثم)قدر

شرح ابن‏ میثم

۲۷۱- و سئل علیه السّلام عن القدر فقال: طَرِیقٌ مُظْلِمٌ فَلَا تَسْلُکُوهُ- وَبَحْرٌ عَمِیقٌ فَلَا تَلِجُوهُ- وَ سِرُّ اللَّهِ فَلَا تَتَکَلَّفُوهُ

المعنى

أقول: السؤال عن مهیّه القدر و کیفیّه وقوع الأفعال بحسبه. و هذه المسأله من مسائل العلم الإلهىّ و فیها خبط عظیم بین الحکماء و المتکلّمین، و قد نبّهنا على ما هو الحقّ فیها فیما سبق و لصعوبتها کان الخوض فیها مظنّه الضلال و التیه فی بحر لا ساحل له فلذلک نفّر علیه السّلام عن الخوض فیها بضمائر ثلاثه:

أحدها: أنّها طریق مظلم، و تقدیر الکبرى: و کلّ طریق مظلم فلا یجوز سلوکه. و ینتجه قوله: لا تسلکوه. و استعار لفظ المظلم له باعتبار کونه کثیر الشبهات لا یهتدى فیه للحقّ.

الثانی: أنّه بحر عمیق. و استعار لفظ البحر بصفه العمق له باعتبار غرق الأفکار فیه، و تقدیر کبراه: و کلّ بحر عمیق فلا یجوز و لوجه. و ینتجه قوله: فلا تلجوه.

الثالث: أنّه سرّ اللّه: أى سرّ اللّه قد أحبّ کتمه و منع من الخوض فیه، و تقدیر کبراه: و کلّما کان کذلک فلا یجوز تکلّف الخوض فیه و هتکه. و فی معناه کلّ غامض من غوامض العلم لا یجوز کشفه إلّا للأولیاء و أفراد العلماء فهو من أسرار اللّه.

مطابق با حکمت ۲۸۷ نسخه صبحی صالح

ترجمه فارسی شرح ابن‏ میثم

۲۷۱- از امام (ع) راجع به قدر سؤال شد، آن بزرگوار فرمود: طَرِیقٌ مُظْلِمٌ فَلَا تَسْلُکُوهُ- وَ بَحْرٌ عَمِیقٌ فَلَا تَلِجُوهُ- وَ سِرُّ اللَّهِ فَلَا تَتَکَلَّفُوهُ

ترجمه

«راهى است تاریک، آن را نپیمایید، و دریایى است عمیق، در آن وارد نشوید و راز نهفته الهى است، خود را در باره آن به زحمت نیندازید».

شرح

پرسش از حقیقت قدر و چگونگى انجام کارها بر طبق آن است، و این مسأله از جمله مسائل علم الهى است، و جاى اشتباه بزرگ بین حکما و متکلّمین است، و ما آنچه درست بود پیش از این، در این باره توضیح دادیم، و به خاطر دشوارى مطلب، فرو رفتن در آن، جاى گمراهى و سرگردانى در دریاى بى‏کران است، و از این رو امام (ع) از فرو رفتن در آن به وسیله سه قیاس مضمر منع کرده است:

۱- راهى است تاریک، کبراى مقدّر چنین است: و پیمودن راههاى تاریک روا نیست و نتیجه مى‏گیرد: آن را نپیمایید. کلمه: المظلم را براى چنان راهى از آن جهت استعاره آورده است که در آن شبهات زیادى وجود دارد که باعث گم کردن راه مى‏ شود.

۲- دریائى ژرف است. کلمه: البحر را با صفت عمیق براى قدر استعاره آورده است که اندیشه‏ ها در آن غرق شده‏اند، و کبراى مقدّر آن چنین است: وارد شدن به دریاهاى ژرف روا نیست، و نتیجه مى‏ گیرد: پس وارد آن نشوید.

۳- آن راز نهفته خداست. یعنى راز الهى است که خداوند دوست داشته مخفى بدارد و از فرورفتن در آن منع کرده است، کبراى مقدّر آن چنین است: و هر چه این طور باشد، به زحمت فرو رفتن در آن و گشودن آن روا نیست. و از این عبارت استفاده مى‏ شود که هر مشکلى از مشکلات علمى جز براى اولیا و دانشمندان برجسته قابل کشف نیست و از اسرار الهى است.

ترجمه‏ شرح‏ نهج‏ البلاغه(ابن‏ میثم)، ج۵ // قربانعلی  محمدی مقدم-علی اصغرنوایی یحیی زاده

 

بازدیدها: ۱۹

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.