شرح ابن میثم
۵۸- و قال علیه السّلام: فَوْتُ الْحَاجَهِ أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِهَا إِلَى غَیْرِ أَهْلِهَا
المعنى
فغیر أهلها هم اللئام و محدثو النعمه و ساقطوا الاصول، و إنّما کانت أهون لأنّ فوتها یستلزم غمّا واحدا و أمّا طلبها إلى غیر أهلها فإنّها لا تحصل غالبا فیستلزم غمّ فوتها ثمّ ثقل الاستنکاف و الندم من رفعها إلیهم ثمّ غمّ ذلّ الحاجه إلى اللئام و له ألم عظیم کما قال: الموت أحلى من سؤال اللئام. ثمّ غمّ ردّهم لها. و هى غموم أربعه. و کذلک إن قضیت کان فیها غمّ ثقل الاستنکاف ثمّ ذلّ الحاجه الیهم فکان فوتها أهون على کلّ حال. و هذا الکلمه تجذب إلى فضیلتى القناعه و علوّ الهمّه.
مطابق با حکمت ۶۶ نسخه صبحی صالح
ترجمه فارسی شرح ابن میثم
۵۸- امام (ع) فرمود: فَوْتُ الْحَاجَهِ أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِهَا إِلَى غَیْرِ أَهْلِهَا
ترجمه
«از دست رفتن حاجت، آسانتر از درخواست آن، از کسى است که نا اهل است».
شرح
مقصود از نااهل، فرومایگان و تازه به نعمت رسیدههاى بىریشهاند، از آن رو دست نیافتن به حاجت آسانتر است که از دست رفتن حاجت یک غصّه است، اما درخواست از نااهلان که غالبا بىنتیجه است، علاوه بر غم از دست رفتن حاجت، موجب تحمّل سنگینى خوددارى طرف از برآوردن حاجت و پشیمانى از عرض حاجت به آنان و همچنین غم ذلت حاجتمندى نسبت به فرومایگان مى شود همان طور که [جاى دیگر] فرموده است: «مرگ گواراتر از درخواست از فرومایگان است». و بعد از همه اینها غم آنست که اینان حاجات را برنمىآورند، که اینها چهار نوع غم و اندوهند. و همین طور اگر حاجت برآورده شود، باز هم، غم سنگینى خودخواهى طرف، به علاوه ذلّت عرض حاجت بدیشان، بنا بر این- به هر حال- از نرسیدن به حاجت آسانتر است. این سخن باعث جذب دو فضیلت قناعت و بلند همّتى است.
ترجمه شرح نهج البلاغه(ابن میثم)، ج۵ // قربانعلی محمدی مقدم-علی اصغرنوایی یحیی زاده
بازدیدها: ۶۵