حکمت ۲۵۰ صبحی صالح
۲۵۰-وَ قَالَ ( علیه السلام )عَرَفْتُ اللَّهَ سُبْحَانَهُ بِفَسْخِ الْعَزَائِمِ وَ حَلِّ الْعُقُودِ وَ نَقْضِ الْهِمَم
شرح میر حبیب الله خوئی ج۲۱
الاربعون بعد المائتین من حکمه علیه السّلام
(۲۴۰) و قال علیه السّلام: عرفت اللَّه سبحانه بفسخ العزائم، و حلّ العقود (و نقض الهمم، فی ج ۱۹ من ط مصر).
اللغه
(عزم) عزما و عزیما على أمر: عقد قلبه على فعله، العزیمه ج: عزائم الاراده المؤکّده.
المعنى
إنّ اللَّه تعالى قد نصب لعباده دلائل کافیه على معرفته و بیّنها لهم فی ضوء العقل و على لسان أنبیائه و رسله، و نظمها فی خارج وجود الانسان و على صفحات کتاب الکون الوسیع الناطق على وجود الباری و الصانع بلسان طبیعی فصیح، و بوّبها على أبواب لا تحصى من السماوات العلى، و بسیط الأرض و الثرى، و أمواج البحر ذی الطمى و الشموس المشرقه فی الضحى، و الأقمار المنیره فی اللیل إذا سجى، و النجوم الثاقبه على اولی النهى.
و دبّرها فی باطن الانسان و داخل وجوده اللّاصق به حتّى لا یعتذر بعذر فی الجهل به تعالى، بل فی التجاهل باللّه عزّ و علا، و قد نبّه علیه السّلام فی هذه الحکمه إلى درس معرفه اللَّه من صفحات وجود الانسان بعینه، و دلّه على مطالعه کتاب نفسه فی معرفه ربّه.
قال الشارح المعتزلی: هذا أحد الطرق إلى معرفه الباری سبحانه، و هو أن یعزم الانسان على أمر و یصمّم رأیه علیه ثمّ لا یلبث أن یخطر اللَّه تعالى بباله خاطرا صارفا له عن ذلک الفعل و لم یکن فی حسابه انتهى.
و أنتج منه أنّه لا بدّ من الاعتراف بمؤثر خارج عن وجود الانسان فی الصرف عن عزیمته و حلّ عقوده و نقض همّته، و لا یصل ید أحد إلى عمق وجود الانسان و مرکز إرادته إلّا قدره اللَّه الّذی خلقه فصوّره.
الترجمه
فرمود: من خداوند سبحانه را از این راه شناختم که تصمیمهاى قطعی را از هم مى ریزد، و پیمانها را مى گسلد، و همّت هاى سخت را درهم مى شکند.
علی آن شناساى پروردگار
بعرفان حق شد چنین راهدار
خدا را شناسم که تصمیم را
بهم مىزند من ندانم چرا
ز هم بگسلاند همه عقدهها
بهم بشکند همّت اژدها
منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی)//میر حبیب الله خوئی
بازدیدها: ۳۰