نهج البلاغه موضوعی انجام فریضه و عبادت خداوندى

انجام فریضه و عبادت خداوندى

۱۱۲۸٫ واجبات خالصانه
ولیکن فى خاصه ما تخلص به لله دینک : اقامه فرائضه التى هى له خاصه .
به مالک اشتر: از جمله کارهایى که باید خالصانه انجام دهى به پا داشتن فرایض و واجبات است که مخصوص ذات پاک خداوند است . ^(۱۱۲۲)

۱۱۲۹٫ اداى امانت الهى
من لم یختلف سره و علانیته ، و فعله و مقالته ، فقد اءدى الامانه ، و اءخلص ‍ العباده .
آن که پنهان و آشکارش ، عمل و حرفش با یکدیگر فرق نکند، امانت الهى را ادا کرده و در بندگى و عبادت به درجه خلوص رسیده است . ^(۱۱۲۳)

۱۱۳۰٫ تقسیم ساعات و اوقات
من کتاب کتبه للاشتر -: و اجعل لنفسک فیما بینک و بین الله اءفضل تلک المواقیت ، و اءجزل تلک الاقسام ، و اءن کانت کلها لله اذا صلحت فیها النیه ، و سلمت منها الرعیه .
در نامه خود به مالک اشتر مى فرماید: بهترین اوقات هرروز و بیشترین بخش ‍ از آن را براى رابطه میان خود قرار ده ، هر چند که اگر در همه اوقات نیت پاک و درست باشد و مردم در امنیت ، اوقات همه از آن خدا است . ^(۱۱۲۴)

۱۱۳۱٫ عبادت بازرگان
اءن قوما عبدوا الله رغبه فتلک عباده التجار .
گروهى خدا را زا روى میل و رغبت (به بهشت ) عبادت کردند، این عبادت بازرگانان و تجار است . ^(۱۱۲۵)

۱۱۳۲٫ احتجاج با اعضاى بدن
لا تقل ما لا تعلم ، بل لا تقل کل ما تعلم ، فان الله فرض على جوارحک کلها فرائض یحتج بها علیک یوم القیامه .
آن چه را که نمى دانى مگو، بلکه هر آن چه را هم که مى دانى همه را مگو، زیرا خداوند بر اعضائ و جوارح تو فرایضى مقدر داشته که در روز قیامت به آن ها با تو احتجاج خواهد کرد. ^(۱۱۲۶)

۱۱۳۳٫ تجارت و سود
لا تجاره ، کالعمل الصالح ، و لا ربح کالثواب .
هیچ تجارتى مانند عمل نیک و هیچ سودى مانند ثواب و پاداش الهى نیست . ^(۱۱۲۷)

۱۱۳۴٫ خوشا به حال این نفس !
طوبى لنفس اءدت اءلى ربها فرضها، و عرکت بجنبها بوسها .
خوشا به حال آن نفسى که وظیفه واجبش را نسبت به پروردگارش ادا کرده ، سختى و مشکلات را تحمل نموده است . ^(۱۱۲۸)

۱۱۳۵٫ عبادت آزادگان
اءن قوما عبدوا الله رغبه فتلک عباده الاحرار .
همانا گروهى خدا را به خاطر سپاس از نعمت هایش عبادت مى کنند، این عبادت آزادگان است . ^(۱۱۲۹)

۱۱۳۶٫ عبادت آزادگان
حمل کل امرى منکم مجهوده ، و خفف عن الجهله . رب رحیم ، و دین قویم ، و امم علیم .
هر کس به اندازه توانش تکلیف شده و به نادانان تخفیف داده شده است . پروردگارتان مهربان است و دینتان استوار و پیشوایتان دانا. ^(۱۱۳۰)

۱۱۳۷٫ خوشا به حال حزب خدا
طوبى لنفس اءدت اءلى ربها فرضها… فى معشر اءسهر عیونهم خوف معادهم ، و تجافت عن مضاجعهم جنوبهم ، و همهمت بذکر ربهم شفاههم ، و تقشعت بطول استغفار هم ذنوبهم ، (اولئک حزب الله ، اءلا اءن حزب الله هم المفلحون ) .
خوشا نفسى که وظیفه خود را به پروردگارش ادا کرد… آنان که خوف روز رستخیز شب هنگام چشمانشان را بیدا نگه داشته و پهلوهایشان را از بستر نرم دور ساخته و لب هایشان را به ذکر خداوند مى جنبند، از بسیارى استغفار گناهانشان زدوده شده است . آنان حزب و گروه خداوندند و بدانید که حزب خدا پیروزند! ^(۱۱۳۱)

۱۱۳۸٫ روزى تضمین شده
قد تکفل لکم بالرزق ، و اءمرتم بالعمل فلا یکونن المضمون لکم طلبه اءولى بکم من المفروض علیکم عمله ، مع انه و الله لقد اعترض الشک و دخل الیقین ، حتى کان الذى ضمن لکم قد فرض علیکم ، و کان الذى قد فرض علیکم قد وضع عنکم .
خداوند روزى شما را تضمین کرد و به کار (انجام واجبات ) فرمان داده شده اید.پس ، طلب روى تضمین شده نباید براى شما مقدم بر اعمال واجب باشد، لیکن به خدا سوگند که شک بر شما عارض شده و اوهام نادرست با یقین در آمیخته است ؛ چندان که آن چه براى شما تضمین شده گویى به صورت امرى واجب در آمده و گویى آن چه واجب شده ، از دوش شما برداشته شده است . ^(۱۱۳۲)

۱۱۳۹٫ تقسیم ساعات و اوقات
للمؤ من ثلاث ساعات : فساعه یناجى فیها ربه ، و ساعه یرم معاشه ، و ساعد یخلى بین نفسه و بین لذتها فیما یحل و یجمل .
مومن اوقات خود را به سه قسمت بخش مى کند: زمانى که در ان با پروردگار خود به راز و نیاز مى پردازد و زمانى که به تحصیل معاش دست مى یازد و زمانى که به لذت هاى حلال و خوشایند مى گذراند. ^(۱۱۳۳)

۱۱۴۰٫ تشویق به در نظر داشتن خدا
رحم الله امرا سمع حکما فوعى ، و دعى الى رشاد فدنا، و اخذ بحجزه هاد فنجا، راقب ربه ، و خاف ذنبه .
خدا رحمت کند مردى (بنده اى ) را که سخن حکیمانه اى بشنود و پذیرایش ‍ شود و به راه راست فراخوانده شود، پس به آن نزدیک گردد و کمربند راهنمایى را بگیرد و نجات یابد. پروردگارش را در نظر داشته باشد و از گناه خویش بترسد. ^(۱۱۳۴)

۱۱۴۱٫ امید ثواب و عقاب
من کتاب له الى الاسود بن قطبه صاحب جند حلوان : و ابتذل نفسک فیما افترض الله علیک راجیآ ثوابه و متخوفا عقابه .
امام على در نامه اى به اسود بن قطبه فرمانده لشکر حلوان چنین مى نویسد: و خود را در راه انجام کارهاى واجب به امید ثواب خدا و ترس از کیفرش ‍ فدا کن ! ^(۱۱۳۵)

۱۱۴۲٫ نقش یقین در عبادت
قد سمع رجلا من الحروریه یتهجد و یقرا فقال : نوم على یقین ، خیر من صلاه فى شک ! .
چون شنید که مردى از خوارج حروارء شب را به عبادت و قرائت قرآن به سر مى برد، فرمود: خوابى که همراه با یقین (به حق باشد، بهتر از نمازى است که همراه با شک و تردید (در حق ) بوده باشد. ^(۱۱۳۶)

۱۱۴۳٫ اینگونه نزد خدا برو!
اخرجوا الى الله بما افترض علیکم من حقه ، و بین لکم من وظائفه .
به ادى حقوقى که خداوند براى شما مقرر داشته است و با عمل به وظایفى که براى شما تبیین فرموده است به درگاه خدا بروید. ^(۱۱۳۷)

۱۱۴۴٫ سکوت معنى دار
اءن الله افترض علیکم الفرائض ، فلا تضیعوها… و سکت لکم عن اشیاء و لم یدعها نسیانا، فلا تتکلفوها .
قطعى است که خداوند بر شما واجباتى مقرر فرموده است ، پس آن ها را ضایع مسازید و در مورد اشیایى براى شما سکوت کرده و سخنى نفرموده است ، این سکوت از فراموشى نبوده است ، لذا خود را براى شناخت آن ها به مشقت نیاندازید. ^(۱۱۳۸)

۱۱۴۵٫ بر پایى حدود
فرض الله … اءقامه الحدود اعظاما للمحارم .
بر پا داشتن خدود براى اهمیت دادن به حرام هاى خداست . ^(۱۱۳۹)

۱۱۴۶٫ تعیین ساعت عبادت خدا
من کتبه للاشتر لما ولاه مصر -: ولیکن فى خاصه ما تخلص به لله دینک : اقامه فرائضه التى هى له خاصه ، فاعط الله من بدنک فى لیلک و نهارک ، ووف ما تقربت به اءلى الله من ذلک کاملا غیر مثلوم و لا منقوص بالغا من بدنک ما بلغ .
در فرمان حکومت مصر به مالک اشتر مى فرماید: باید در کارهایى که براى خدا خالصانه انجام مى دهى برپاى داشتن واجباتى که مخصوص اوست در راس کارها باشد، بنابراین در شب و روزت بخشى از نیروى جسمى ات را براى عبادت خدا در نظر بگیر و آن چه را باعث نزدیک شدنت به خداى عزیز مى گردد بدون کم و کاست اجرا کن ، هر چند تلاش تو موجب رنج بدنت گردد. ^(۱۱۴۰)

۱۱۴۷٫ ترغیب به انجام فرایض
الفرائض الفرائض ! ادوها الى الله تود کم الى الجنه .
واجبات را مراعات کنید واجبات را. آن ها را براى خدا ادا کنید، تا شما را رهسپار بهشت نماید. ^(۱۱۴۱)

۱۱۴۸٫ والاترین عبادت
لا عباده کاداء الفرائض .
هیچ عبادتى مانند، انجام فریضه ها و واجبات دینى نیست . ^(۱۱۴۲)

۱۱۴۹٫ یارى خواستن از خدا
اءکثر الا ستعانه بالله یکفک ما اءهمک ، و یعنک على ما ینزل بک ، اءن شاء الله .
همیشه از خداى بزرگ بسیار یارى بخواه تا تو را بى نیاز گرداند و در مشکلاتى که به تو رسیده است یارى ات کند، اءن شاء الله . ^(۱۱۴۳)

۱۱۵۰٫ فلسفه ایمان
فرض الله الایمان تطهیرآ من الشرک .
خداوند ایمان را براى پاک کردن و زدودن شرک فریضه و واجب ساخت . ^(۱۱۴۴)

۱۱۵۱٫ فلسفه عبادت
فى بیان فلسفه العبادات -: لما فى ذلک من تعفیر عتاق الوجوه بالتراب تواضعا، و التصاق کرائم الجوارح بالارض تصاغرا، و لحوق البطون بالمتون من الصیام تذللا .
در بیان فلسفه عبادت فرمودند: به جهت مالیدن چهره هاى نازنین به خاک از روى تواضع و چسباندن اعضاى شریف بر زمین براى احساس حقارت در بارگاه الهى و چسبیدن شکم ها به پشت ها به جهت روزه دارى براى دریافت ذلت . ^(۱۱۴۵)

۱۱۵۲٫ عبادت به وقت
من کتابه الى الحارث الهمدانى -: خادع نفسک فى العباده ، وارفق بها و لا تقهرها، و خذ عفوها و نشاطها، الا ما کان مکتوبا علیک من الفریضه ، فانه لا بد من قضائها و تعاهدها عند محلها .
امام على علیه السلام در نامه خود ره حارث همدانى مى فرماید: به خودت براى عبادت حیله بزن و با خودت مداراکن . روح خود را تحت فشار قرار مده و به هنگام آزادى و نشاط او را (براى کارهاى مستحب ) دریاب . فقط در کارهاى واجب نگاه به نشاط خود مکن ، زیرا باید آن را به موقع انجام دهى (خواه نشاط داشته باشى یا نه ). ^(۱۱۴۶)

۱۱۵۳٫ زمان کنار گذاشتن مستحبات
اذا اضرت النوافل بالفرائض فارفضوها .
در ان هنگام که مستحبات به واجبات ضرر وارد کند آن مستحبات را رها کنید. ^(۱۱۴۷)

۱۱۵۴٫ مستحبات مضر
لا قربه بالنوافل اذ اضرت بالفرائض .
با آن عبادات مستحب که به واجبات ضرر مى زند، نمى توان به خدا نزدیک شد. ^(۱۱۴۸)

۱۱۵۵٫ تنها قدردان خوبى
لا یزهدنک فى المعرف من لا یشکره لک ، فقد یشکرک عیلیه من لا یستمتع بشى ء منه ، و قد تدرک من شکر الشاکر اکثر مما اضاع الکافر، و اله یحب المحسنین .
تشکر نکردن دیگران از تو، نبیاد تو را به خوبى کردن بى رغبت سازد؛ زیرا کسى که از ان نیکى کم ترین بهره اى نمى برد (یعنى خداوند) از تو قدردانى مى کند و از سپاسگزارى این سپاسگزار به بیش از آن چیزى مى رسى که فرد ناسپاس فرو گذاشته است و خداوند نیکوکاران را دوست دارد. ^(۱۱۴۹)

۱۱۲۲- نامه ۵۳٫
۱۱۲۳- نامه ۲۶٫
۱۱۲۴- نامه ۵۳
۱۱۲۵- حکمت ۲۳۷٫
۱۱۲۶- حکمت ۳۸۲٫
۱۱۲۷- حکمت ۱۱۳٫
۱۱۲۸- نامه ۴۵٫
۱۱۲۹- حکمت ۲۳۷٫
۱۱۳۰- خطبه ۱۴۹٫
۱۱۳۱- نامه ۴۵٫
۱۱۳۲- خطبه ۱۱۴٫
۱۱۳۳- حکمت ۳۹۰٫
۱۱۳۴- خطبه ۷۶٫
۱۱۳۵- نامه ۵۹٫
۱۱۳۶- حکمت ۹۷٫
۱۱۳۷- خطبه ۱۷۶٫
۱۱۳۸- حکمت ۱۰۵٫
۱۱۳۹- حکمت ۲۵۲٫
۱۱۴۰- حکمت ۲۵۲٫
۱۱۴۱- خطبه ۱۶۷٫
۱۱۴۲- حکمت ۱۱۳٫
۱۱۴۳- نامه ۳۴٫
۱۱۴۴- حکمت ۲۵۲٫
۱۱۴۵- خطبه ۱۹۲٫
۱۱۴۶- نامه ۶۹٫
۱۱۴۷- حکمت ۲۷۹٫
۱۱۴۸- حکمت ۳۹٫
۱۱۴۹- حکمت ۲۰۴٫

نهج البلاغه موضوعی//عباس عزیزی