حکمت 396 صبحی صالح
396-وَ قَالَ ( عليه السلام )الْمَنِيَّةُ وَ لَا الدَّنِيَّةُ وَ التَّقَلُّلُ وَ لَا التَّوَسُّلُ
وَ مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِداً لَمْ يُعْطَ قَائِماً
وَ الدَّهْرُ يَوْمَانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ فَإِذَا كَانَ لَكَ فَلَا تَبْطَرْ وَ إِذَا كَانَ عَلَيْكَ فَاصْبِر
حکمت 405 شرح ابن أبي الحديد ج 19
405: مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِداً لَمْ يُعْطَ قَائِماً مراده أن الرزق قد قسمه الله تعالى- فمن لم يرزقه قاعدا لم يجب عليه القيام و الحركة- . و قد جاء
في الحديث أنه ص ناول أعرابيا تمرة و قال له- خذها فلو لم تأتها لأتتك
و قال الشاعر
جرى قلم القضاء بما يكون
فسيان التحرك و السكون
جنون منك أن تسعى لرزق
و يرزق في غشاوته الجنين
ترجمه فارسی شرح ابن ابی الحدید
حكمت (404- 405- 406)
المنية و لا الدنية، و التقلّل و لا التوسّل. من لم يعط قاعدا، لم يعط قائما. الدهر يومان: يوم لك، و يوم عليك، فاذا كان لك فلا تبطر، و اذا كان عليك فاصبر.
«مردن و زبونى نبردن و به اندك بسنده كردن و متوسل نشدن. آن را كه نشسته ندهند ايستاده هم نمىدهند. روزگار دو روز است روزى به سود تو و روزى به زيان تو، روزى كه به سود توست سرمست مشو و روزى كه به زيان توست، شكيبا باش.»
ابن ابى الحديد در شرح اين سخنان كه هر يك در يك صفحه است شواهدى از اشعار عرب آورده است. كه براى نمونه به ترجمه چند بيتى قناعت مى شود: به خدا سوگند مى خورم كه مكيدن دانه هاى خرما و آشاميدن آبهاى شور چاهها براى آدمى از خوارى و سؤال كردن از چهره هاى دژم بهتر است… قلم سرنوشت به آنچه خواهد بود، رفته است، بنابراين حركت و سكون يكسان است، ديوانگى است كه براى روزى كوشش كنى و حال آنكه جنين در پرده خود روزى داده مى شود.
جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدیدجلد 8 //دکتر محمود مهدوى دامغانى