شرح ابن ميثم
318- و قال عليه السّلام:لَوْ رَأَى الْعَبْدُ الْأَجَلَ وَ مَصِيرَهُ- لَأَبْغَضَ الْأَمَلَ وَ غُرُورَهُ
المعنى
استعار لفظ المسير للأجل و هو زمان الحياة باعتبار تقضّى أجزائه و انتهائه بفنائها كما يقطع السائر أجزاء المسافة و ينتهى إلى غايته بفنائها، و يحتمل أن يريد بالأجل غاية الحياة، و استعار لفظ المسير لدنوّها المعقول منه، و أراد أنّه لو كان الأجل بصورة سائر محسوس فشاهد العبد سيره به إلى الموت، و علم غايته لقطع آماله الدنيويّة و لم يغترر بها.
مطابق با حکمت 334 نسخه صبحی صالح
ترجمه فارسی شرح ابن ميثم
318- امام (ع) فرمود: لَوْ رَأَى الْعَبْدُ الْأَجَلَ وَ مَصِيرَهُ- لَأَبْغَضَ الْأَمَلَ وَ غُرُورَهُ
ترجمه
«اگر بنده مدت عمر و گذشتن آن را بنگرد هر آينه آرزو و فريب آن را دشمن مى دارد».
شرح كلمه: «المسير»
را براى اجل يعنى مدّت زندگى استعاره آورده است از آن رو كه قسمتهاى مختلف عمر مى گذرد و پايان عمر، تمام شدن قسمتها و اجزاى آن است همان طورى كه راه قسمت به قسمت طى مى شود تا به آخر مى رسد. و احتمال دارد كه مقصود از اجل، پايان زندگى باشد، و كلمه: «مسير» را براى نزديكى پايان زندگى از نظر عقل، استعاره آورده است، مقصود آن است كه اگر اجل به صورت يك موجود محسوسى بود كه راه مى رفت بنده حركت آن را به طرف مرگ به چشم مى ديد و پايان آن را مى فهميد و آرزوهاى دنيوىاش بريده مى شد و فريب دنيا را نمى خورد.
ترجمه شرح نهج البلاغه(ابن ميثم)، ج5 // قربانعلی محمدی مقدم-علی اصغرنوایی یحیی زاده