نهج البلاغه موضوعی قرآن

قرآن

۱۱۵۶٫ اخبار موجود در قرآن
اءلا اءن فیه علم ما یاتى ، و الحدیث عن الماضى ، و دواء دائکم ، و نظم ما بینکم .
آگاه باشید! در این کتاب الهى است علم هر آنچه که خواهد آمد و حدیث هر آنچه که گذشته است و دواى درد شما و نظم آنچه که در میان شما باید باشد. ^(۱۱۵۰)

۱۱۵۷٫ شفاعت قرآن
من شفع له القران یوم القیامه شفع فیه ، و من محل به القران یوم القیامه صدق علیه .
کسى را که قران در قیامت شفاعت کند، شفاعتش قبول شود و کسى که قرآن از او شکایت نماید، شکایتش پذیرفته مى شود. ^(۱۱۵۱)

۱۱۵۸٫ نورى تابناک
اءنزل علیه الکتاب نورا لا تطفا مصابیحه و سراجا لا یخبو توقده ، و بحرا لا یدرک قعره ، و منهاجا لا یضل نهجه ، و شعاعا لا یظلم ضوءه ، و فر قانا لا یخمد برهانه ، و تبیانا لا تهدم اءرکانه ، و شفاء لا تخشى اءسقامه ، و عزا لا تهزم اءنصاره ، و حقا لا تخذل اءعوانه .
خداوند قران را ر پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرو فرستاد، در حالى که نورى است که قندیل هاى آن خاموش نمى شود و چراغى است که افروختن آن فرو نمى نشیند و دریایى است که ژرفاى آن پیدا نمى شود و راهى است که رفتن در ان گمراهى ندارد و شعاعى تابان است که روشنى آن پایان ندارد و جدا کننده حق و باطل است که دلیل و برهانش سست نمى گردد و بنایى است که پایه هاى آن ویران نمى شود و شفابخشى است که با وجود آن بیمارى ها موجب ترس و بیم نمى شود و ارجمندى است که یارانش ‍ شکست نمى خورند و حقى است که مددکاران آن مغلوب نمى شود. ^(۱۱۵۲)

۱۱۵۹٫ هدایت به طریقه اى محکم
اءیها الناس ! اءنه من استنصح الله وفق ، و من اتخذ قوله دلیلا هدى (للتى هى اءقوم ) .
اى مردم ! کسى که از خدا پند و خیر خویش را مساءلت نماید، موفق گردد و هر کس که کلام خدا را براى خود راهنما اتخاذ کند به آن طریقه اى که محکم تر و راست تر است هدایت شود. ^(۱۱۵۳)

۱۱۶۰٫ تکامل دین در قرآن
اءنزل علیک الکتاب تبیانا لک شى ء و عمر فیکم نبیه ازمانا، حتى اءکمل له و لکم – فیما اءنزل من کتابه – دینه الذى رضى لنفسه .
کتاب قرآن را که در آن هر چیزى توضیح داده شده است براى شما فرو فرستاده و پیامبرش را مدتى در میان شما زنده نگه داشت تا دین خویش را که در کتابش آورده است و مورد پسند و خشنودى اوست براى او و شما کامل کرد. ^(۱۱۵۴)

۱۱۶۱٫ بر طرف کننده تاریکى
لا تکشف الظلمات اءلا به .
تاریکى هاى نادانى و جهل جز به وسیله آن (قرآن ) رفع نشود. ^(۱۱۵۵)

۱۱۶۲٫ شفیعى مقبول
اعلموا! انه (القرآن ) شافع مشفع ، و قائل مصدق .
آگاه باشید! قرآن شفاعت کننده اى است که شفاعتش پذیرفته و گوینده اى است که سخنش تصدیق شد۰٫ ^(۱۱۵۶)

۱۱۶۳٫ وسیله راه یابى
اءن لکم علما فاهتدوا بعلمکم .
حتمى است که براى شما نشانه اى است با آن نشانه هدایت شوید! ^(۱۱۵۷)

۱۱۶۴٫ بهار دل
اءن الله سبحانه لم یعظ اءحدا بمثل هذا القران فانه حبل الله المتین ، و سببه الامین ، و فیه ربیع القلب ، و ینابیع العلم ، و ما للقلب جلاء غیره .
خداى سبحان هیچ کس را به چیزى چون قرآن اندرز نداده است ، زیرا آن ریسمان استوار خداست و واسطه امین و درستکار اوست . در قران بهار دل است و چشمه هاى دانش و براى دل جز آن صیقلى وجود ندارد. ^(۱۱۵۸)

۱۱۶۵٫ ریسمان محکم الهى
علیکم بکتاب الله ، فانه الحبل المتین ، و النور المبین ، و الشفاء النافع ، و الرى الناقع ، و العصمه للمتمسک ، و النجاه للمتعلق .
تمسک کنید به کتاب خداوندى ؛ زیرا این کتاب طنابى است محکم و نورى است آشکار و شفایى است سودمند و سیراب کننده اى است برطرف کننده تشنگى و نجات براى کسى است که به آن در آویزد. ^(۱۱۵۹)

۱۱۶۶٫ همنشینى با قرآن
ما جالس هذا القرآن احد الاقام عنه بزیادهُ او نقصان : زیاده فى هدى ، اءو نقصان من عمى .
هیچ کس با این قران همنشین نشد مگر این که زیادت یا نقصانى نصیب او ساخت افزایش در هدایت کاهش از نابینایى ^(۱۱۶۰)

۱۱۶۷٫ چنگ به ریسمان خداوندى
کتب علیه السلام الى الحارث الهمدانى : تمسک بحبل القران و استنصحه ، و اجل حلاله ، و حرم حرامه .
امام علیه السلام در نامه اى به حارث همدانى نوشته است : به ریسمان قرآن چنگ بزن و از آن پند بگیر، حلالش را حلال شمر و حرامش را حرام ^(۱۱۶۱)

۱۱۶۸٫ عمل به قرآن
الله الله فى القران ، لا یسبقکم بالعمل به غیر کم .
قسم به خدا، درباره قرآن مبادا دیگران در عمل به آن بر شما پیش گیرند. ^(۱۱۶۲)

۱۱۶۹٫ حکم زندگانى
فى القرآن نباء ما قبلکم ، و خبر ما بعد کم ، و حکم ما بینکم .
در قرآن است آنچه سرگذشت پیشینیان بوده و اخبار و حوادث آیندگان خواهد بود و بیان حکم میان شما در زندگانى است . ^(۱۱۶۳)

۱۱۷۰٫ در خواست از خدا
فاساءلوا الله به ، و توجهوا الیه بحبه ، و لا تساءلوا به خلقه .
از خدا به وسیله قرآن مساءلت نمایید و متوجه باشید با محبت قرآن به خدا، و به وسیله قرآن از مردم چیزى نخواهید. ^(۱۱۶۴)

۱۱۷۱٫ بهترین گفته ها
تعلموا القران فانه احسن الحدیث ، و تفقهوا فیه فانه ربیع القلوب ، و استشفوا بنوره فانه شفاء الصدور و اءحسنوا تلاوته فانه انفع القصص ، و اءن العالم العامل بغیر علمه کالجاهلى الحائر الذى لا یستفیق من جهله ، بل الحجه علیه اءعظم ، و الحسره له الزم ، و هو عند الله الوم .
قرآن را بیاموزید که بهترین گفته هاست و در آن تفقه کنید که آن بهار (و نشاط بخش ) قلب هاست ، از روشنایى آن شفا بجویید که شفابخش بیمارى سینه هاست ، ان را به خوبى تلاوت کنید که سود بخش ترین داستان هاست ، و دانشمندى که به غیر علمش عمل کند، چون نادان سرگردانى است که از جهالت به هوش نمى آید؛ بلکه حجت و دلیل بر او عظیم تر و حسرت و افسوس بر او ثابت تر و سرزنش او در پیشگاه خداوند بیشتر است . ^(۱۱۶۵)

۱۱۷۲٫ وجوه قرآن
لعبد الله بن العباس لما بعثه للاحتجاج على الخوارج -: لا تخاصمهم بالقرآن ، فان القرآن حمال ذو وجوه ، تقول و یقولون ، و لکن حاججهم بالسنه فانهم لن یجدوا عنها محیصا .
امام علیه السلام در سفارش خود به عبدالله بن عباس هنگامى که وى را براى صحبت با خوارج مى فرستاد چنین مى فرمود: از روى قرآن با آنان صحبت مکن ؛ زیرا قرآن داراى معناهاى مختلفى است ، تو یک معنى را مى گویى و آن ها معنایى دیگر را، تو با روایت با آن ها بحث کن که راه فرارى نخواهند یافت . ^(۱۱۶۶)

۱۱۷۳٫ کتاب هدایت
القرآن امر زاجر، و صامت ناطق ، حجه الله على خلقه . اءخذ علیه میثاقه ، و ارتهن علیهم انفسهم . اءتم نوره ، و اءکمل به دینه .
قرآن امر کننده به کار نیک و باز دارنده از زشتى ها است ، خاموشى گویاست ، حجت خدا بر خلق اوست ، از آنان نسبت به قرآن پیمان گرفت و وجود باطنى آنان را در گرو این قرآن نهاد، نور آن را تمام و دین خویش را به وسیله آن کامل فرمود. ^(۱۱۶۷)

۱۱۷۴٫ اى کاش غافلان بیدار مى شدند!
قد دارستکم الکتاب ، و فاتحتکم الحجاج ، و عرفتکم ما اءنکرتم ، و سوغتکم ما محجتم ، لوکان الاعمى یلحظ، اءو النائم یستیقظ! .
من قرآن را به شما آموختم و باب دلایل و براهین را به روى شما گشودم و آنچه را نمى شناختید، به شما شناساندم و آنچه را که از دهان به بیرون پرت مى کردید، به مذاق شما گوارا ساختم . اى کاش که نابینا، بینا مى گشت ، یا خفته بیدار مى شد. ^(۱۱۶۸)

۱۱۷۵٫ هادى بدون گمراهى
واعلموا اءن هذا القرآن هو الناصح الذى لا یغش ، و الهادى الذى لایضل و المحدث الذى لا یکذب .
بدانید که این قرآن خیر خواهى است که خیانت نمى کند، هدایت کننده اى است که گمراه نمى سازد، و محدثى است که دروغ نمى گوید. ^(۱۱۶۹)

۱۱۷۶٫ دواى دردها
استشفوه من اءدوائکم ، و استعینوا به على لاوائکم فان فیه شفاء من اءکبر الداء و هو الکفر و النفاق ، و الغى و الضلال .
براى دردهایتان از قرآن شفا طلب کنید و براى مشکلاتتان از آن کمک بگیرید؛ زیرا در قرآن شفاى بزرگ ترین دردهاست ، درد کفر، نفاق و گمراهى .^(۱۱۷۰)

۱۱۷۷٫ شافع پذیرفته شده
اعلموا! اءنه شافع مشفع و قائل مصدق ، و اءنه من شفع له القرآن یوم القیامه شفع فیه ، و من محل به القرآن یوم القیامه صدق علیه .
بدانید! قرآن شفاعت کننده اى است پذیرفته شده ، گوینده اى است تصدیق شده ، کسى را که قرآن در قیامت شفاعت کند، پذیرفته است و هر کس را که قرآن از او بدگویى کند، گواهى اش بر ضد او قبول است . ^(۱۱۷۱)

۱۱۷۸٫ ثروت در پناه قرآن
اعلموا انه لیس بر احدى بعد از قرآن حاجت و نیازى ، و نه احدى را پیش از قرآن از دولتى .^(۱۱۷۲)

۱۱۷۹٫ قران در قیامت
ینادى مناد قوم القیامه : (الا اءن کل حارث مبتلى فى حرثه و عاقبه عمله ، غیر حرثُه القرآن ) فکونوا من حرثته و اءتباعه و استدلوه على ربکم و استنصحوه على اءنفسکم ، و اتهموا علیه اءراء کم ، واستغشوا فیه اءهواء کم .
در روز قیامت فریادگرى ندا دهد. اگاه باشید! امروز هر کس گرفتار بذرى است که افشانده و گرفتار عاقبت کارى است که انجام داده ، مگر کسى که بذر قرآن و پیروان آن باشید. با قرآن خدا را بشناسد و خود را با آن نصیحت کنید و هرگاه نظر شما با قرآن مخالف شد، راءى خود را متهم کنید و خواسته هاى خویش را در برابر قرآن نادرست بشمارید. ^(۱۱۷۳)

۱۱۸۰٫ قرآن را گرامى بدار!
یاءتى على الناس زمان لا یبقى فیهم من القرآن الا رسمه ، و من الاسلام الا اسمه .
روزگارى برسد بر سر مردم که از قرآن جز رسمى نماند و از اسلام جز اسمى ^(۱۱۷۴)

۱۱۸۱٫ همراهى على (ع ) با قرآن
اءن الکتاب لمعى ، ما فارقته مذ صحبته .
همیشه کتاب خدا با من است ، از زمانى که همراه آن بوده ام ، هیچگاه جدانشده ام . ^(۱۱۷۵)

۱۱۸۲٫ عقاب استهزاء قرآن
من قراء القرآن فمات ، فدخل النار فهو ممن کان یتخذ آیات الله هزوا .
کسى که قرآن خوانده سپس از دنیا رفته ، وارد جهنم شود، او از کسانى است که آیات خدا را به تمسخر و استهزاء گرفته است . ^(۱۱۷۶)

۱۱۸۳٫ ظاهرى شگفت ، باطنى عمیق
اءن القرآن ظاهره اءنیق ، و باطنه عمیق ، لا تفنى عجائبه ، و لا تنقضى غرائبه ، و لا تکشف الظلمات الا به .
قرآن داراى ظاهرى شگفت انگیز و باطنى عمیق است . مطالب شگفت انگیز آن پایان ناپذیر و عجایب آن کهنه ناشدنى است و تاریکى هاى جهالت جز با آن بر طرف نخواهد شد. ^(۱۱۷۷)

۱۱۸۴٫ قرآن نور جاویدان
اءنزل علیه (اى على النبى صلى الله علیه و آله ) الکتاب نورا لا تطفا مصابیحه … فهو معدن الایمان و بحبوحته ، و ینابیع العلم و بحوره ، و ریاض ‍ العدل و غدرانه ، و اءثاقى الاسلام و بنیانه .
خداوند بر پیامبر صلى الله علیه و آله قرآن را نازل فرمود نورى است که چراغ هاى آن خاموش نمى شود… که آن ایمان و کانون آن است ، بستان هاى عدالت و آبگیرهاى آن است ، سنگ بناى اسلام و بنیان آن است . ^(۱۱۷۸)

۱۱۸۵٫ حق تلاوت
اءنه سیاءتى علیکم من بعدى زمان لیس فیه شى ء اخفى من الحق ، و لا اءظهر من الباطل … و لیس عند اءهل ذلک الزمان سلعه ابور من الکتاب اذا تلى حق تلاوته ، و لا اءنفق منه اذا حرف عن مواضعه ، و لا فى البلاد شیى ء اءنکر من المعروف ، و لا اءعرف من المنکر! فقد نبذ الکتاب حملته ، و تناساه حفظته ، فالکتاب یومئذ و اءهله طریدان منفیان … و من قبل ما مثلوا بالصالحین کل مثله .
و قطعى است که پس از من روزگارى بر شما روى خواهد آورد که چیزى پوشیده تر از حق و آشکارتر از باطل نمى باشد…و در نزد اهل آن زمان ، کالایى کسادتر از قرآن وجود نخواهد داشت ، اگر حق خواندن ان ادا شود و متاعى با رونق تر از کتاب الهى نخواهد بود، اگر از معانى و حقایق خود منحرف شود و در آن روزگار هیچ چیزى ناشناخته تر از معروف (یا زشت تر از نیکو) و شناخته تر از ناشناخته (یا نیکوتر از زشتى )ها وجود نخواهد داشت . در ان زمان ، آنان که به کتاب الهى معتقد بودند و آن را با خود داشتند، آن را دور خواهند انداخت و حافظانش آن را فراموش خواهند کر (یا خود را به فراموشکارى خواهند زد) در آن موقع ، کتاب و مدافعان و معتقدان و عمل کنندگان به آن مطرود و مهجور از جامعه مى گردند. ^(۱۱۷۹)

۱۱۸۶٫ جلوه گاه رخ الهى
تجلى لهم سبحانه فى کتابه من غیر اءن یکونوا راوه ، بما اءراهم من قدرته .
خداوند سبحان در کتاب خود براى آنان تجلى کرد بدون این که او را ببینند، به وسیله ارایه قدرتش و بیمناک ساختن از قدرت خود. ^(۱۱۸۰)

۱۱۸۷٫ قرآن در همه شئون زندگى
کتاب الله تبصرون به ، و تنطقون به ، و تسمعون به ، و ینطق بعضه ببعض ، و یشهد بعضه على بعض ، و لا یختلف فى الله ، و لا یخالف بصاحبه عن الله .
کتاب خداوندى است که با آن مى بینید، و با آن سخن مى گویید و با آن مى شنوید و بعضى از آیات قرآنى بعضى دیگر را توضیح مى دهد و بعضى از ان (به تفسیر و تاءویل ) بعضى دیگر شهادت مى دهد. در بیان الهیات هیچ اختلافى در میان آیاتش نیست و کسى که با قرآن همدم باشد، از خدا منحرف نمى شود. ^(۱۱۸۱)

۱۱۸۸٫ حق تلاوت
اءین القوم الذین دعوا اءلى الاسلام فقبلوه ، و قراءوا القرآن فاحکموه .
کجا رفتند آن قومى که دعوت به اسلام شدند آن را پذیرفتند. قرآن را خواندند و با کمال قدرت و استقامت عمل کردند. ^(۱۱۸۲)

۱۱۸۹٫ نزول قرآن و فغان شیطان
اءرى نور الوحى و الرساله ، و اءشم ریح النبوه ، و لقد سمعت رنه الشیطان حین نزل الوحى علیه صلى الله علیه و آله .
من نور وحى و رسالت را مى بینم و شمیم نبوت را مى بویم ، من آن گاه که وحى بر رسول خدا صلى الله علیه و آله نازل شد، فغان شیطان را شنیدم . ^(۱۱۸۳)

۱۱۹۰٫ عدم اختلاف در قرآن
الله سبحانه یقول : ما فرطنا فى الکتاب من شى ء و فیه تبیان لکل شى ء و ذکر اءن الکتاب یصدق بعضه بعضا و اءنه لا اختلاف فیه فقال سبحانه : و لو کان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافا کثیرا .
خداى سبحان مى فرماید: ما در این کتاب هیچ چیز را فرونگذاشتیم و در ان بیان همه چیز آمده است و یادآؤ ر شده که آیات قرآن یکدیگر را تصدیق مى کنند و اختلاف و ناهمخوانى در آن وجود ندارد. خداى سبحان فرموده است : اگر از ناحیه غیر خدا بود، هر آینه در آن اختلاف زیادى مى یافتند. ^(۱۱۸۴)

۱۱۹۱٫ حق مردم بر اهل بیت و پیامبر
لکم علینا العمل بکتاب الله تعالى و سیره رسول الله صلى الله علیه و آله و القیم بحقه و النعش لسنته .
حق شما بر ما این است که به کتاب خدا و روش پیامبر صلى الله علیه و آله عمل کنیم و به حق او قیام کرده و احکام او را چون درفشى بر پا نگهداریم . ^(۱۱۸۵)

۱۱۹۲٫ على علیه السلام قرآن شناس
ذلک القرآن فاستنطقوه ، و لن ینطق ، و لکن اءخبر کم عنه .
آن است قرآن ، و او را به سخن گفتن وادار کنید و هرگز (با شما) سخن نخواهد گفت ، ولى من براى شما از قرآن خبر مى دهم . ^(۱۱۸۶)

۱۱۹۳٫ حق تلاوت
اءوه على اءخوانى الذین تلوا القران فاءحکموه ، و تدبروا الفرض فاءقاموه ، اءحیوا السنه و اءماتوا البدعه . دعوا للجهاد فاءجابوا، و وثقوا بالقائد فاتبعوه .
آه ! افسوس بر آن برادرانم که قرآن را تلاوت کردند و در عمل به آن استقامت ورزیدند و در تکالیف اندیشیدند و آن ها را انجام دادند، سنت را احیا کردند و بدعت را نابود ساختند. دعوت به جهاد شدند، آن را اجابت کردند و به فرماندهشان اطمینان پیدا کردند و از او پیروى نمودند. ^(۱۱۸۷)

۱۱۹۴٫ پرهیز از تفسیر به راءى
من کتاب له اءلى معاویه -: فعدوت على الدنیا بتاءویل القرآن .
امام علیه السلام در نامه خود به معاویه چنین نوشت : تو با تغییر و تفسیر قرآن (مطابق میل خود) در جستجوى دنیا هستى . ^(۱۱۸۸)

۱۱۹۵٫ نیاز به مفسر
هذا القرآن اءنما هو خط مستور بین الدفتین ، لا ینطق بلسان ، و لا بد له من ترجمان .
این قرآن خطى است نوشته شده میان دو جمله که به زبان سخن نمى گوید و ترجمان و مفسرى مى خواهد. ^(۱۱۸۹)

۱۱۹۶٫ ترتیل
اءما الیل فصافون اءقدامهم تالین لاجزاء القرآن یرتلونها ترتیلا. یحزنون به اءنفسهم و یستثیرون به دواء دائهم .
متقین کسانى اند که شب هنگام راست بر پا مى ایستند و اجزاى قرآن را به بهترین وجه تلاوت مى نمایند. نفوس خود را با آیات قرآنى اندوهگین مى سازند و دواى درد خود را با آن کتاب الهى تحصیل مى نمایند. ^(۱۱۹۰)

۱۱۹۷٫ قرآن سیر آبى تشنگان
جعله الله ریا لعطش العلماء و ربیعا لقلوب الفقهاء، و محاج لطرق الصلحاء، و دواء لیس بعده داء، و نور الیس معه ظلمه .
خداوند متعال قرآن را سیراب کننده تشنگى دانشمندان قرار داده است و بهارى بر دل هاى فقهاء و راه هایى واضح براى طرق صالحان ، و دوایى که با داشتن آن دردى نمى ماند و نورى که با وجود آن ظلمتى به حیات انسان ها راه ندارد. ^(۱۱۹۱)

۱۱۹۸٫ ثروتى که بى آن توانگرى نباشد!
اعلموا! اءنه لیس على اءحد بعد القرآن من فاقه . و لا لاحد قبل القرآن من غنى ، فاستشفوه من اءدوائکم ، و استعینوا به على لاوائکم .
بدانید! براى هیچ کس پس از فراگیرى قرآن و عمل به آن نیازى نباشد و براى هیچ احدى بدون قران ، بى نیازى امکان ندارد، براى دردهاى خود از قرآن شفا بطبید و در مشقت ها از آن یارى بخواهید. ^(۱۱۹۲)

۱۱۹۹٫ زینت دل
طوبى للزاهدین فى الدنیا، الراغبین فى الاخره اءولئک قوم اتخذوا الارض بساطا، و ترابها فراشا، و ماءها طیبا، و القران شعارا، و الدعاء دثارا ثم قرضوا الدنیا على منهاج المسیح .
خوشا به حال زاهدین در دنیا و متوجهین و راغبین به آخرت ، آن ها گروهى هستند که زمین را بساط و خاک را فرش و آب را شربت گوارا و قران را جامه زیرین (روش خویش و زینت دل ) و دعا را جامه رو (مانع حوادث ) قرار داده اند. پس به طریقه و روش حضرت مسیح علیه السلام دنیا را از خود جدا کردند. ^(۱۱۹۳)

۱۲۰۰٫ دژ استوار الهى
کتاب الله بین اظهرکم ، ناطق لا یعیا لسانه ، و بیت لا تهدم اءرکانه ، و عز لا تهزم اءعوانه .
کتاب خدا در میان شما سخنگویى است که هرگز زبانش (از گفتن حق ) خسته نمى شود و خانه اى است که هیچ گاه پایه هاى آن درهم نمى ریزد و نیرومندى است که یارانش شکست نمى خورند ^(۱۱۹۴)

۱۲۰۱٫ تمسک جویید به کتاب الهى !
علیکم بکتاب الله (فانه الحبل المتین )، و النور المبین ، و الشفاء النافع … من قال به صدق ، و من عمل به سبق .
تمسک جویید به کتاب خداوندى ؛ زرا این کتاب ، طنابى است محکم و نورى است آشکار، و شفایى است سودمند. هر کس به این کتاب الهى قایل شد، راست گفت و راست گرید و هر کس به آن عمل کرد بر دیگران سبقت جست . ^(۱۱۹۵)

۱۲۰۲٫ بى اهمیتى به قرآن
اءنه سیاءتى علیکم من بعدى زمان لیس فیه شى ء اءخفى من الحق ، و لا اءظهر من الباطل فالکتاب و اءهله فى ذلک الزمان فى الناس و لیسا فیهم ، و عهم و لیسا معهم ! لان الضلاله لا توافق الهدى ، و ان اجتمعا فاجتمع القوم على الفرقه ، و افترقوا على الجماعه کانهم اءئمه الکتاب و لیس الکتاب اءمامهم ، فه یبق عندهم منه الا اسمه ، و لا یعرفون الا خطه و زبره .

قطعى است که پس از من روزگارى بر شما روى خواهد آورد که چیزى پوشیده تر از حق و آشکارتر از باطل وجود ندارد. در آن موقع کتاب خدا و مدافعان و معتقدان و عمل کنندگان به آن مطرود و مهجور از جامعه گشته ، در ان روزگار کتاب خداوند و معتقدان و عمل کنندگان به آن ، در میان مردم خواهند بود، ولى از ان ان نخواهند بود و با آنان دیده خواهند شد؛ ولى با آنان نیستند، زیراگمراهى با هدایت ، توافق و هماهنگى ندارند! اگر چه درکنار یکدیگر دیده شوند. در ان هنگام مردم به پراکندگى و جدایى از یکدیگر، متفق مى شوند و براى به دست آوردن اتفاق و اجتماع از یکدیگر جدا و پراکنده اند. گویى آنان هستند که پیشوایان قرآن اند نه این که قرآن پیشواى آنان باشد. نمانده است از قرآن در میان آنان مگر نامى از قرآن و نمى شناسند از آن کتاب الهى ، مگر خط و حروف نوشته شده آن را. ^(۱۱۹۶)

۱۲۰۳٫ حق تلاوت
اءشکو من معشر یعیشون جهالا و یموتون ضلالا، لیس فیهم سلعه ابور من اکتاب اذا تلى حق تلاوته ، و لا سلعه اءنفق بیعا و لا اءغلى ثمنا من الکتاب اذا حرف عن مواضعه ! .
از ملتى که در میان نادانان قرار گرفته اند به ناله افتاه ام ، اینان گمراه جان مى دهند، قرآنى که خوب تلاوت شود در نظرشان بى ارزش ترین چیز است و چیزى در نظرشان با ارزش تر از قرآن ، آن موقعى که تحریفش کنند، نیست .^(۱۱۹۷)

۱۲۰۴٫ تازگى قرآن
و لا تخلقه کثره الرد، و ولوج السمع .
از حق و حقیقت نمى لغزند تا به سوى حق برگردانده شو. فراوانى ورود قران به گوش ، آن را کهنه نمى گرداند. ^(۱۱۹۸)

۱۲۰۵٫ مجمل هاى قرآن
… مفسرا مجمله ، و مبینا غوامضه ، بین ماخوذ میثاق علمه ، و موسع على العبد فى جهله .
مجمل هاى قرآن تفسیر شده و مشکلاتش آشکار است و مطالب آن مشتمل است بر چیزهایى که دانستن و یادگرفتن آن ها واجب است و نیز چیزهایى که بندگان موظف به دانستن آن ها نیستند. ^(۱۱۹۹)

۱۲۰۶٫ راه حق
فاءین تذهبون ! و اءنى تؤ فکون ! و الا علام قائمه ! و الایات واضحه ؛ و المنار منصوبه ، فاءین یتاه بکم ! و کیف تعمهون ! و بینکم عتره نبیکم ! و هم اءزمه الحق ، و اءعلام الدین و اءلسنه الصدق ، فاءنزلوهم باءحسن منازل القرآن ، و ورود الهیم العطاش .
کجا مى روید و چگونه از راه حق منحرف مى شوید؟در حالى که درفش ها برپا و نشانه ها آشکار و چراغ هدایت در پیش است ، پس چگونه حیران مانده و راه را گم کرده اید، در حالى که عترت پیامبر، در میان شمایند. پس ‍ بدانید که آنان راهنماى شما به سوى حق و پیشوایان دین و راستگویان هستند. پس آن ها را در بهترنى جایى که قرآن را جاى مى دهید جاى دهید و همچون شتران تشنه که به سوى آب مى شتابند، به سوى آن ها بشتابید. ^(۱۲۰۰)

۱۲۰۷٫ شناخت راه حق
اعلموا! اءنکم لن تعرفوا الرشد حتى تعرفوا الذى ترکه ، و لن تاءخذوا بمیثاق الکتاب حتى تعرفوا الذى نقضه ، و لمن تمسکوا به ، حتى تعرفوا الذى نبذه .
بدانید! شما هرگز راه راست را نخواهید شناخت ، مگر این که کسى را که آن را رها کرده است بشناسید و هرگز به پیمان قرآن وفا نخواهید کرد، مگر آن گاه که کسى که این پیمان را شکسته است بشناسید و هرگز به قرآن چنگ نخواهید زد، مگر این که کسى را که آن را کنار زده است بشناسید. ^(۱۲۰۱)

۱۲۰۸٫ حدود الهى در قرآن
بین مثبت فى الکتاب فرضه ، و معلوم فى السنه نسخه ، و واجب فى السنه اخذه ،و مرخصى فى الکتاب ترکه ، و بین واجب بوقته ، و زائل فى مستقبله ، و مباین بین محارمه ، من کبیر اءوعد علیه نیرانه ، اءو صغیر اءرصد له غفرانه ، و بین مقبلو فى اءدناه ، موسع فى اءقصاه .
قسمتى از احکام در این کتاب (براى مدتى معین ) واجب شده و ناسخ آن در سنت پیامبر آمده و بعضى در سنت واجب شده ، در حالى که قبلا در کتاب خدا (براى مدتى محدود) ترک آن مجاز بوده ، و بعضى در اوقات معینى واجب است و بعضى واجب بودنش در آینده از بین رفته است .
در این کتاب بین محرمات نیز تفاوت است ، بدین گونه که براى گناهان کبیره ، وعده عذاب داده و براى گناهان صغیره ، راه آمرزش را باز کرده است و در مورد کارهاى نیک کم آنها را پذیرفته و بسیار آن ها را شایسته و پسندیده مى داند که تحمیلى در مورد آن ها نیست . ^(۱۲۰۲)

۱۲۰۹٫ شروع فتنه
اءنما بدء وقوع الفتن اءهواء تتبع ، و اءحکام تبتدع ، یخالف فیها کتاب الله ، و یتولى علیها رجال رجالا، على غیر دین الله .
همانا سر آغاز فتنه ها، پیروى از هواى نفس و حکم خلاف شرع است که کتاب خدا با آن ها مخالفت مى ورزد و گروهى نیز از کسانى که راهى جز راه دین خدا مى روند، (از آن فتنه ها و هواى نفس ) پیروى مى کنند. ^(۱۲۰۳)

۱۲۱۰٫ جامعیت قرآن
… کتاب ربکم فیکم . مبینا حلاله و حرامه ، و فرائضه و فضائله ، و ناسخه و منسوخه ، و رخصه و عزائمه ، و خاصه و عامه و عبره و اءمثاله ، و مرسله و محدوده ، و محکمه و متشابهه .
کتاب پروردگار شما در میان شماست ، حلال و حرام ان آشکر، واجبات و مستحبات ، ناسخ و منسوخ ، مباح و ممنوع ، خاص و عام ، پندها و مثل ها، مطلق و محدودها و محکمات و متشابهات آن ، همه معلوم است . ^(۱۲۰۴)

۱۲۱۱٫ تطبیق امور با قرآن
کونوا من حرثته و اءتباعه ، و استدلوه على ربکم ، و استنصحوه على اءنفسکم ، و اتهموا علیه آراء کم ، و استغشوا فیه اءهواء کم .
شما از کشت کنندگان و پیروان آن بوده و آن را راهنماى خویش به سوى پروردگارتان قرار دهید و از آن پند گیرید و افکارى که برخلاف قرآن دارید متهم سازید و خواهش هایى را که مخالف آن است خائن بدانید. ^(۱۲۰۵)

۱۲۱۲٫ موجبات عصمت
علیکم بکتاب الله ، (فانه الحبل المتین )… و العصمه للمتمسک .
بر شما باد به کتاب خدا؛ زیرا که آن ریسمان محکم است … و مایه حفظ کسى که بدان چنگ زند. ^(۱۲۰۶)

۱۲۱۳٫ نور معنوى
جاء هم بتصدیق الذى بین یدیه ، و النور المقتدى به . ذلک القرآن .
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله به سوى مردم آمد با تصدیق و اعتراف آن چه در دست داشت و با نورى معنوى که باید از آن پیروى کنند و آن قرآن است . ^(۱۲۰۷)

۱۲۱۴٫ احیاى قرآن
اءنما حکم الحکمان لیحییا ما اءحیا القرآن ، و یمیتا ما اءمات القرآن ، و اءحیاوه الاجتماع علیه ، و اءماتته الا فتران عنه .
اگر به آن دو نفر (ابوموسى الشعرى و عمروبن عاص ) حکمیت داده شد، به خاطر این بود که آن چه را قرآن زنده دانسته ، زنده سازند و آن چه را محکوم به مرگ نموده ، از بین ببرند و احیاى قرآن این است که با هم متحد شوند و به آن عمل کنند و از بین بردن قرآن این است که از آن جدا و پراکنده شوند. ^(۱۲۰۸)

۱۲۱۵٫ حال قرآن نزد یاوران مهدى علیه السلام
اءلا و اءن من ادرکها منا یسرى فیها بسراج منیر، و یحذو فیها على مثال الصالحین ، لیحل فیها ربقا، و یعتق فیها رقا، و یصدع شعبا، و یشعب صدعا، فى ستره عن الناس لا یبصر القائف اءثره و لو تابع نظر۰٫ ثم لیشحذن فیها قوم شحذ القین النصل تجلى بالتنزیل اءبصارهم ، و یرمى بالتفسیر فى مسامعهم ، و یغبقون کاءس الحکمه بعد الصبوح ! .
بدانید آن کس از ما (حضرت مهدى علیه السلام ) که فتنه ها را دریابد، در تاریکى ان ها با چراغ روشنى سیر مى کند. و به روش نیاکان رفتار مى نماید تا گره فتنه ها را بگشاید و اسیران را آزاد سازد و جمعیت گمراهان را پراکنده ، نیکان را گرد آورد. او پنهان از مردم است و هیچ جوینده اى هر چند در پى او باشد و چشمش به دنبال او بگردد او را نمى یابد. پس گروهى در آن فتنه ها صیقل مى خورند و براى از بین بردن آن ها آماده مى شوند، همان گونه که آهنگران شمشیر را صیقل مى دهند و چشمان آن ها از نور قرآن روشنى مى گیرد و معانى آیات آن در گوش هایشان فرو مى ریزد و شامگاهان و صبحگاهان از جام حکمت و معارف الهى سیراب مى گردند. ^(۱۲۰۹)

۱۲۱۶٫ نظر اولیاء الله به قرآن
اءن اولیاء الله هم الذین نظروا الى باطن الدنیا اذا نظر الناس الى ظاهرها، و اشتغلوا باجلها اذا شتغل الناس بعاجلها، فاءموتوا منها ما خشوا اءن یمیتهم ، و ترکوا منها ما علموا اءنه سیترکهم ، و راءوا استکثار غیر هم منها استقلالا، و در کهم لها فوتا، اءعداء ما سالم الناس ، و سلم ما عادى الناس ! .
همانا دوستان خدا کسانى هستند که به باطن دنیا مى نگرند، هنگامى که مردم به ظاهر آن نگاه مى کنند، و به پایان آن مى پردازند (گرفتارى کیفر الهى ) در حالى که مردم به امروز آن سرگرم اند (و دنیا را مى جویند) پس آن چه را که انجام آن آنان را مى میراند (و گرفتار کیفر الهى ) از میان مى برند، آن چه را دیگران بسیار مى بینند اینان اندک مى شمارند، و رسیدن به آن را از دست داده به شمار مى آورند و با آن چه دنیا پرستان آشتى کرده اند، اینان دشمن اند و آن چه را که به دنیا شیفتگان دشمن دارند دوست مى دارند. ^(۱۲۱۰)

۱۲۱۷٫ همه چیز در این کتاب
اءم انزل الله سبحانه دینا تاما فقصر الرسول صلى الله علیه و آله عن تبلیغه و اءدائه ، و الله سبحانه یقول : ما فرطنا فى الکتاب من شى ء و فیه تبیان لک شى ء .
خداى سبحان دینى کامل فرستاده است و پیامبر صلى الله علیه و آله در تبلیغ و اداى آن کوتاهى نکرده است ، در حالى که خداى سبحان مى فرماید: ما از بیان هیچ چیز در این کتاب کوتاهى نکرده ایم و همه چیز در این کتاب بیان شده است . ^(۱۲۱۱)

۱۲۱۸٫ خدا را خدا را در قرآن
الله الله ! اءیها الناس ! فیها استحفظکم من کتابه ، و استود عکم من حقوقه ، فان الله سبحانه لم یخلقکم عبثا .
خدا را، خدا را، اى مردم ! به خدا توجه کنید! در ان چه رعایت آن را در کتاب خودش از شما خواسته است و در حقوقى که شما را امانتدار آن کرده است ؛ زیرا خدواند سبحان شما را بیهوده نیافریده است . ^(۱۲۱۲)

۱۲۱۹٫ عمل به قرآن
اءن الله تعالى اءنزل کتابا هادیا بین فیه الخیر و الشر. فخذوا نهج الخیر تهتدوا، و اصدفوا عن سمت الشر تقصدوا .
همانا خداوند سبحان کتابى را فرو فرستاد که هدایت کننده است و نیکى و بدى را در ان بیان فرموده است . پس راه خیر و نیکى را در پش گیرید تا هدایت شودید و از راه شر و بدى دورى کنید تا به سر منزل حق برسید. ^(۱۲۱۳)

۱۱۵۰- خطبه ۱۵۸٫
۱۱۵۱- خطبه ۱۵۸٫
۱۱۵۲- خطبه ۱۹۸٫
۱۱۵۳- خطبه ۱۴۷٫
۱۱۵۴- خطبه ۸۶٫
۱۱۵۵- خطبه ۱۸٫
۱۱۵۶- خطبه ۱۷۶٫
۱۱۵۷- خطبه ۱۷۶٫
۱۱۵۸- خطبه ۱۷۶٫
۱۱۵۹- خطبه ۱۵۶٫
۱۱۶۰- خطبه ۱۷۶٫
۱۱۶۱- نامه ۶۹٫
۱۱۶۲- نامه ۴۷٫
۱۱۶۳- حکمت ۳۱۳٫
۱۱۶۴- خطبه ۱۷۵٫
۱۱۶۵- خطبه ۱۱۰٫
۱۱۶۶- نامه ۷۷٫
۱۱۶۷- خطبه ۱۸۳٫
۱۱۶۸- خطبه ۱۸۰٫
۱۱۶۹- خطبه ۱۷۶٫
۱۱۷۰- خطبه ۱۷۵٫
۱۱۷۱- خطبه ۱۷۵٫
۱۱۷۲- خبه ۱۷۵٫
۱۱۷۳- خطبه ۱۷۶٫
۱۱۷۴- خطبه ۱۲۲٫
۱۱۷۵- خطبه ۱۲۲٫
۱۱۷۶- حکمت ۲۲۸٫
۱۱۷۷- خطبه ۱۸٫
۱۱۷۸- خطبه ۱۹۸٫
۱۱۷۹- خطبه ۱۴۷٫
۱۱۸۰- خطبه ۱۶۷٫
۱۱۸۱- خطبه ۱۳۳٫
۱۱۸۲- خطبه ۱۲۱٫
۱۱۸۳- خطبه ۱۹۲٫
۱۱۸۴- خطبه ۱۸٫
۱۱۸۵- خطبه ۱۶۹٫
۱۱۸۶- خطبه ۱۵۸٫
۱۱۸۷- خطبه ۱۸۲٫
۱۱۸۸- نامه ۵۵٫
۱۱۸۹- خطبه ۱۲۵٫
۱۱۹۰- خطبه ۱۹۳٫
۱۱۹۱- خطبه ۱۹۸٫
۱۱۹۲- خطبه ۱۷۶٫
۱۱۹۳- حکمت ۱۰۴٫
۱۱۹۴- خطبه ۱۳۳٫
۱۱۹۵- خطبه ۱۵۶٫
۱۱۹۶- خطبه ۱۴۷ .
۱۱۹۷- خطبه ۱۷٫
۱۱۹۸- خطبه ۱۵۶٫
۱۱۹۹- خطبه ۱٫
۱۲۰۰- خطبه ۸۷٫

۱۲۰۱- خطبه ۱۴۷٫
۱۲۰۲- خطبه ۱٫
۱۲۰۳- خطبه ۵۰٫
۱۲۰۴- خطبه ۱٫
۱۲۰۵- خطبه ۱۵۵٫
۱۲۰۶- خطبه ۱۵۶٫
۱۲۰۷- خطبه ۱۵۸٫
۱۲۰۸- خطبه ۱۲۷٫
۱۲۰۹- خطبه ۶۴٫
۱۲۱۰- خطبه ۶۴٫
۱۲۱۱- خطبه ۱۸٫
۱۲۱۲- خطبه ۸۶٫
۱۲۱۳- خطبه ۱۶۷٫

نهج البلاغه موضوعی//عباس عزیزی