نهج البلاغه موضوعی خشم

خشم

۱۸۵۹٫ خشم براى خدا
من کتاب له علیه السلام الى اهل مصر لما ولى علیهم الاشتر : من عبدالله على امیر المومنین الى القوم الذین غضبو الله حین عصى فى ارضه ، و ذهب بحقه ..
در نامه اى به مصریان آن گاه که مالک اشتر را بر آن ها گماشت ، فرمود: از بنده خدا امیر مومنان ، به مردمى که چون خداوند در زمینش نافرمانى شد و حقش پایمال گشت ، براى او خشم آمدند… ^(۱۸۵۲)

۱۸۶۰٫ سیک مغزى شیطان
ایاک و الغصب فانه طیره من الشیطان .
از غضب به دور باش ؛ زیرا خشم از سبک مغزى هاى شیطان است . ^(۱۸۵۳)

۱۸۶۱٫ بردبارى هنگام خشم
من کتاب له الى الحارث الهمدانى : و اکظم الغیظ، و تجاوز عند المقدره ، و احلم عند الغضب ، واصفح مع الدوله ، تکن لک العاقبه .
در نامه اى به حارث همدانى مى فرماید: خشم را فرو خور و به هنگام توانایى ، گذشت کن و در هنگام عصبانیت ، بردبار باش و در وقت چیرگى ، ببخشاى تا سرانجامت نیکو باشد. ^(۱۸۵۴)

۱۸۶۲٫ دنیا سراى جاودان نیست !
الا و ان هذه الدنیا التى اصبحتم تتمنونها و ترغبون فیها، و اصبحت تغضبکم و ترضیکم ، لیست بدارکم .
بدانید این دنیایى که آرزومند آن شده اید و بدان رغبت مى ورزید و او شما را گاه به خشم مى آورد و گاه خشنود مى سازد، سراى (همیشگى ) شما نیست . ^(۱۸۵۵)

۱۸۶۳٫ مکان صحیح خشم
و قال علیه السلام لاصحابه : قد ترون عهود الله منقوضه فلا تغضبون ، و انتم لنقض ذمم آبائکم تانفون !
به یاران خود فرمود : شما پیمان هاى خدا را شکسته مى بینید، اما به خشم نمى آیید، در حالى که از شکسته شدن پیمان هاى پدرانتان به غیرت مى آیید و ناراحت مى شوید. ^(۱۸۵۶)

۱۸۶۴٫ تحذیر از خشم
احذر الغضب فانه جند عظیم من جنود ابلیس .
از خشم برحذر باش ؛ زیرا از لشکریان بزرگ شیطان است . ^(۱۸۵۷)

۱۸۶۵٫ نزدیکى غضب الهى
فى الخطبه القاصعه : و ان عندکم الامثال من باس الله و قوارعه ، و ایامه و وقائعه ، فلا تستبطئوا وعیده جهلا باخذه ، و تهاونا ببطشه ، و یاسا من باسه .
شما درگذشتگان نمونه هایى را از غضب خداوند و کیفرهاى کوبنده و حوادث نابود کننده و روزگارها و وقایع شدید و مهلک مى دانید. پس تهدید خداوندى را از روى نادانى به گرفتارى خود در دست قدرت او و ناچیز انگاشتن کیفر او و احتمال ندادن غضب او دیر تلقى نکنید. ^(۱۸۵۸)

۱۸۶۶٫ زمان فرو نشاندن خشم
متى اشقى غیظى اذ غضبت ؟ احین اعجز عن الانتقام فیقال لى : لو صبرت ؟ ام حین اقدر علیه فیقال لى لو عفوت .
به هنگامى که خشمگین شوم کى خشمم را فرو بنشانم ؟ آیا هنگامى که از انتقام گرفتن ناتوانم و به من گفته مى شود: بهتر است صبر کنى ؟ یا هنگامى که توانایى انتقام دارم و به من گفته مى شود: بهتر است گذشت کنى ؟ ^(۱۸۵۹)

۱۸۶۷٫ نشانه خشونت
من الخرق المعالجه قبل الامکان ، و الاناه بعد الفرصه .
از نشانه هاى خشونت ، شتاب پیش از فراهم آمدن وسایل و بى حالى بعد از آمدن فرصت است . ^(۱۸۶۰)

۱۸۶۸٫ از انواع جنون
الحده ضرب من الجنون ، لان صاحبها یندم ، فان لم یندم فجنونه مستحکم .
غضب (تندخویى ) نوعى از جنون است ؛ چرا که گرفتار بدان از کرده خود پشیمان مى شود و اگر پشیمان نشود جنونش مسلم است . ^(۱۸۶۱)

۱۸۶۹٫ نابخشودنى بودن گناه خشم
ان من عزائم الله فى الذکر الحکیم ، التى علیها یثیب و یعاقب ، و لها یرضى و یسخط، انه لا ینفع عبدا و ان اجهد نفسه و اخلص فعله ان یخرج من الدنیا، لاقیا ربه بخصله من هذه الخصال لم یتب منها: ان یشرک بالله فیما افترض علیه من عبادته ، او یشفى غیظه بهلاک نفس .

همانا از جمله احکام مهم خداوند در قرآن کریم که به واسطه آن ها پاداش و کیفر مى دهد و به سبب آن ها خشنود و ناخشنود مى شود، این است که چنان چه بنده با یکى از این خصلت ها از دنبا به دیدار پروردگارش برود و از آن ها توبه نکرده باشد، هرچند در عبادت خود را به زحمت انداخته و عملش را (براى خدا) خالص گردانیده باشد، هیچ سودى نبرد در عبادتى که خدا بر او واجب کرده است برایش شریک قرار دهد، یا با کشتن کسى ، خشم خود را فرو بنشاند. ^(۱۸۶۲)

۱۸۷۰٫ بر نابکاران خشم گیر!
من شنى الفاسقین و غضب لله ، غضب الله له و ارضاه یوم القیامه .
هر که با نابکاران دشمنى ورزد و براى خدا خشم گیرد، خداوند به خاطر او خشم گیرد و روز قیامت خشنودش گرداند. (۱۸۶۳)

۱۸۵۲- نامه ۳۸٫
۱۸۵۳- نامه ۷۶٫
۱۸۵۴- نامه ۶۹٫
۱۸۵۵- خطبه ۱۷۳٫
۱۸۵۶- خطبه ۱۰۶٫
۱۸۵۷- نامه ۶۹٫
۱۸۵۸- خطبه ۱۹۲٫
۱۸۵۹- حکمت ۱۹۴٫
۱۸۶۰- حکمت ۳۶۳٫
۱۸۶۱- حکمت ۲۵۵٫
۱۸۶۲- خطبه ۱۵۳٫
۱۸۶۳- حکمت ۳۱٫

نهج البلاغه موضوعی//عباس عزیزی