نهج البلاغه موضوعی توصیف نادان

 توصیف نادان

۸۲۵٫ صرف نیکى در موردش
لیس لواضع المعروف فى غیر حقه ، و عند غیر اءهله ، من الحظ فیما اءتى اءلا محمده اللئام ، و ثناء الاشرار، و مقاله الجهال ، مادام منعما علیهم .
براى ان که نیکى ها را در غیر موردش و در اختیار غیر اهلش قرار دهد، بهره اى جز ستایش انسان هاى پست و درود گفتن ناکسان و گفتار نادانان نیست ، و این ها نیز تا وقتى که به آن ها بخشش مى کند، مى باشد. ^(۸۱۹)

۸۲۶٫ دل احمق در زبانش است !
قلب الاحمق فى فیه ، و لسان العاقل فى قلبه
دل احمق در دهان اوست و زبان خردمند در دل اوست . ^(۸۲۰)

۸۲۷٫ مردم بى خرد
الناس منقوصون مدخولون اءلا من عصم الله : سائلهم متعنت ، و مجیبهم متکلف ، یکاد اءفضلهم رایا یرده عن فضل راءیه الرضا و السخط .
مردم کوته اندیش و کم خردند مگر آن کس که خداوند مصونش بدارد، پرسش کننده شان آزار دهنده است و پاسخ دهنده شان از علم بى بهر اگر در میانشان صاحب راءى و اندیشه اى هم باش ، خشم و خشنودى (و حب و بغضش ) او را از اظهار راءى درست باز مى دارد. ^(۸۲۱)

۸۲۸٫ مزاح و کاستى عقل
ما مزح امرو مزحه الا مج من عقله مجه
هیچ کس مزاحى نکرد، مگر این که اندکى از عقل او کاسته شد. ^(۸۲۲)

۸۲۹٫ سستى خرد
فى ذم اءهل الصره بعد وقعه الجمل -: اءرضکم قریبه من الماء، بعیده من السماء. خفت عقولکم ، و سفهت حلومکم ، فانتم غرض لنابل ، و اءکله لاکل ، و فریسته لصائل
در نکوهش بصریان بعد از جنگ جمل فرمود: سرزمین شما به آب دریا نزدیک و، آسمان دور است ، مردمانى سبک سر و سست خردید؛ از این رو، آماج هر تیرانداز و لقمه هر خورنده و طعمه هر درنده اى قرار بگیرید. ^(۸۲۳)

۸۳۰٫ اسیر هوسرانى
کم من عقل اءسیر تحت هوى اءمیر
چه بسیار خردى که اسیر هوسرانى امیرى است . ^(۸۲۴)

۸۳۱٫ کم خردترین مردم
اءیتها النفوس المختلفه ! و القلوب المتشتته ! الشاهده اءبدانهم ، و الغائبه عنهم عقولهم ، اءنتم تنفرون عنه نفور المعزى من و عوعه الاسد!
اى جان هاى گونه گون و دل هاى پراکنده ! همانان که پیکرهایشان حاضر و پیداست و خردهایشان از آنان غایب است ! شما را با مهر و محبت به سوى حق مى برم ؛ اما شما از آن مى رمید؛ همچون رمیده بره از نعره شیر. ^(۸۲۵)

۸۳۲٫ بدبخت حقیقى
… فاءن الشقى من حرم نفع ما اءوتى : العقل و التجربه
همانا بدبخت کسى است ، که از منافع خرد و تجربه محروم باشد. ^(۸۲۶)

۸۳۳٫ نشانه کم عقلى
من الخرق المعاجله قبل الامکان ، و لاناه بعد الفرصه
از کم خردى شخص است ، شتاب کردن در چیزى پیش از امکان آن ، و از دست دادن چیزى پس از رسیدن فرصت آن . ^(۸۲۷)

۸۳۴٫ آفات بى توجهى به عقل
من عشق شیئا اعشى بصره و اءمرض قلبه ، فهو ینظر بعین غیر صحیحه و یسمع باذن غیر سمیعه ، قد خرقت الشهوات عقله ، و اءماتت الدنیا قلبه ، و ولهت علیها نفسه ، فهو عبد لها
هر کس که به چیزى عشق ورزد، چشمش نابینا و دلش بیمار گردد؛ یعنى با دیده نادرست به آن مى نگرد و با گوش ناشنوا (ى حقایق ) آن را مى شنود. شهوت ها عقلش را از میان مى برند و دنیا دلش را مى میراند و او را شیفته خو مى سازد و او بنده دنیا مى گردد. ^(۸۲۸)

۸۱۹- خطبه ۱۴۲٫
۸۲۰- حکمت ۴۱٫
۸۲۱- حکمت ۴۵۰٫
۸۲۲- حکمت ۴۵۰٫
۸۲۳- خطبه ۱۴٫
۸۲۴- خطبه ۱۳۱٫
۸۲۵- خطبه ۱۳۱٫
۸۲۶- نامه ۷۸٫
۸۲۷- حکمت ۳۶۳٫
۸۲۸- خطبه ۱۰۹٫

نهج البلاغه موضوعی //عباس عزیزی