(خطبه123صبحی صالح)
و من كلام له ( عليه السلام ) قاله لأصحابه في ساحة الحرب بصفين
قوله لأصحابه فى ساعة الحرب وَ أَيُّ اِمْرِئٍ مِنْكُمْ أَحَسَّ مِنْ نَفْسِهِ رَبَاطَةَ جَأْشٍ عِنْدَ اَللِّقَاءِ وَ رَأَى مِنْ أَحَدٍ مِنْ إِخْوَانِهِ فَشَلاً فَلْيَذُبَّ عَنْ أَخِيهِ بِفَضْلِ نَجْدَتِهِ اَلَّتِي فُضِّلَ بِهَا عَلَيْهِ كَمَا يَذُبُّ عَنْ نَفْسِهِ فَلَوْ شَاءَ اَللَّهُ لَجَعَلَهُ مِثْلَهُ إِنَّ اَلْمَوْتَ طَالِبٌ حَثِيثٌ لاَ يَفُوتُهُ اَلْمُقِيمُ وَ لاَ يُعْجِزُهُ اَلْهَارِبُ إِنَّ أَكْرَمَ اَلْمَوْتِ اَلْقَتْلُ وَ اَلَّذِي نَفْسُ ؟ اِبْنِ أَبِي طَالِبٍ ؟ بِيَدِهِ لَأَلْفُ ضَرْبَةٍ بِالسَّيْفِ أَهْوَنُ عَلَيَّ مِنْ مِيتَةٍ عَلَى اَلْفِرَاشِ
لغات
نجدته : دليرى او
تذبيب : دفاع و جلوگيرى
ترجمه
از سخنان آن حضرت عليه السّلام است . اين گفتار را هنگام نبرد براى ياران خود ايراد فرموده است :
« هر مردى از شما هنگام برخورد با دشمن ، در خود احساس دليرى مى كند ، و در يكى از برادرانش ترس و سستى بيند به شكرانه دلاورى بيشترى كه خداوند به او بخشيده ، بايد همان گونه كه از خويشتن دفاع مى كند ، از او نيز دفع خطر كند ، زيرا اگر خدا مى خواست ، اين مرد را نيز در دليرى مانند او قرار مى داد .
مرگ ، جوينده اى است شتابان ، آن كسى را كه بر جاى خود ايستاده مقاومت مى كند از دست نمى دهد ، و كسى كه از آن مى گريزد وى را ناتوان نمى سازد ، شرافتمندانه ترين مرگها شهادت است ، به خدايى كه جان فرزند ابو طالب در دست اوست سوگند مى خورم ، هزار ضربه شمشير بر من آسانتر است از مرگ در بستر كه در غير طاعت پروردگار باشد . »
شرح
امام ( ع ) در اين گفتار به ياران خود دستور مى دهد ، كه در جنگ يكديگر را كمك كنند . و همانگونه كه از خويشتن دفاع مى كنند ، از برادر همرزم خود نيز دفاع كنند و دشمن را از او دور گردانند ، زيرا با اين شيوه است كه اجتماع و اتّفاق وجود پيدا مى كند ، و انسجام و همآهنگى صورت مى گيرد ، و به آن جا مى رسد كه تمام جامعه مانند يك فرد تجلى مى كند ، و پيروزى و غلبه به دست مى آيد . امام ( ع ) پس از بيان اين مطالب ، با ذكر برترى دلاورانى كه در ميان كسانى كه در ركاب او مى جنگيدند به دليرى ممتاز بودند از آنان دلجويى مى كند تا شجاعت آنها را برانگيزد و آنها را به جنبش و جوشش وادارد ، و نيز عنايت و توجّه خود را به آنها ابراز فرمايد .
فرموده است : إنّ الموت طالب حثيث تا . . . إنّ أكرم الموت القتل ،
امام ( ع ) با ذكر اين كه مرگ امرى اجتناب ناپذير ، و انسان از تن دادن بدان ناگزير است ،
جنگ را براى آنان سهل ، و كشتن و مردن را براى آنها آسان مى گرداند ، و اين كه فرموده است شرافتمندانه ترين مرگ ، قتل است ، مراد آن حضرت كشته شدن در راه خداست ، زيرا شهادت ، در دنيا موجب نيكنامى ، و در آخرت مستلزم پاداشهاى هميشگى است ، سپس امام ( ع ) گفتار خود را با سوگند ، همراه و تأكيد مى كند كه تحمّل هزار ضربه شمشير براى او آسانتر از مردن بر روى بستر است ، و صدق اين سخن درباره كسى كه به دنيا با ديده حقارت مى نگرد ، و آن را در برابر نعمتهاى آخرت ، و نيكنامى دنيا ناچيز مى شمارد ، و شجاعت و دلاورى ملكه و سرشت او گشته ، روشن و آشكار است ، و توفيق از خداست .
ترجمه شرح ابن میثم بحرانی ،جلد3