خطبه : ۳۹
و من خطبه له ع
مُنِیتُ بِمَنْ لا یُطِیعُ إ ذَا اءَمَرْتُ وَ لا یُجِیبُ إ ذَا دَعَوْتُ، لا اءَبا لَکُمْ مَا تَنْتَظِرُونَ بِنَصْرِکُمْ رَبَّکُمْ؟ اءَما دِینٌ یَجْمَعُکُمْ، وَ لا حَمِیَّهَ تُحْمِشُکُمْ؟ اءَقُومُ فِیکُمْ مُسْتَصْرِخا، وَ اءُنَادِیکُمْ مُتَغَوِّثا، فَلا تَسْمَعُونَ لِی قَوْلاً، وَ لا تُطِیعُونَ لِی اءَمْرا، حَتَّى تَکَشَّفَ الْاءُمُورُ عَنْ عَوَاقِبِ الْمَسَاءَهِ، فَمَا یُدْرَکُ بِکُمْ ثَارٌ، وَ لا یُبْلَغُ بِکُمْ مَرَامٌ، دَعَوْتُکُمْ إ لى نَصْرِ إِخْوَانِکُمْ فَجَرْجَرْتُمْ جَرْجَرَهَ الْجَمَلِ الْاءَسَرِّ، وَ تَثاقَلْتُمْ تَثَاقُلَ النِّضْوِ الْاءَدْبَرِ، ثُمَّ خَرَجَ إِلَیَّ مِنْکُمْ جُنَیْدٌ مُتَذَائِبٌ ضَعِیفٌ کَاءَنَّم ا یُس اقُونَ إ لَى الْمَوْتِ وَ هُمْ یَنْظُرُونَ.
اءَقُوُل :
قَوْلَه ع مَتذائب اءی : مُضْطرب مِنْ قَوْلهم : تَذاءبت الریح ، اءَی : اضْطرب هُبوبِها، وَ مِنْهُ یَسمی الذئب لاضْطِراب مشیته .
ترجمه :
خطبه اى از آن حضرت (ع )
به مردمى گرفتار آمده ام ، که چون فرمان مى دهم اطاعت نمى کنند و چون فرا مى خوانم پاسخ نمى گویند. – اى بى ریشه ها – چرا در یارى پروردگارتان درنگ مى کنید آیا دینى نیست که شما را با یکدیگر متحد سازد آیا غیرت و حمیّتى نیست که شما را به خشم آورد در میان شما ایستاده ، بانگ برداشته ، یارى مى طلبم ، ندایتان مى دهم ، مگر به فریاد رسید. دریغا، که هیچ سخنى از من نمى شنوید و هیچ فرمانى را به کار نمى بندید.
سرانجام ، پایان ناگوار کارها پدیدار خواهد شد. نپندارم که به پایمردى شما از کس انتقامى توان گرفت یا به مقصودى توان رسید. شما را به یارى برادرانتان فراخواندم ، نالیدید، همانند اشترى که از درد ناف بنالد و گرانى و سستى ورزیدید، همانند اشترى پشت ریش که بار بر او نهاده باشند. سپس ، خردک سپاهى مضطرب و ناتوان به نزد من روانه داشته اید، چنان با بى میلى قدم برمى دارند که گویى به دیار مرگشان مى برند).(۲۰)
من مى گویم :
(متذائب ) در سخن امام (ع ) به معنى مضطرب است . از (تذائبت الریح ) یعنى وزش باد مضطرب شد و (ذئب ) (گرگ ) را ذئب گویند به سبب اضطرابى که در رفتار دارد.
___________________________________________
۲۰-اشاره به این آیه است : یجادلونک فى الحق ما تبین کانما یساقون الى الموت و هم ینظرون (سوره ۸، آیه ۶).
نهج البلاغه خطبه ها//ترجمه عبدالمحمد آیتی