کلام : ۲۳۴
و من کلام له ع رَوى ذِعْلَبٌ الْیَمانِیُّ عَنْ اءَحْمَدَ بْنِ قُتَیْبَهَ عَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ یَزِیدَ عَنْ مالِکِ بْنِدِحْیَهَ قالَ: کُنَّا عِنْدَ اءَمِیرِ الْمُؤْمنِیِنَ ع وَ قَدْ ذُکِرَ عِنْدَهُ اخْتِلافُ النَّاسِ، فَقَالَ:
إِنَّما فَرَّقَ بَیْنَهُمْ مَبادِئُ طِینِهِمْ، وَ ذلِکَ اءَنَّهُمْ کانُوا فِلْقَهً مِنْ سَبَخِ اءَرْضٍ وَ عَذْبِها، وَ حَزْنِ تُرْبَهٍ وَ سَهْلِها، فَهُمْ عَلَى حَسَبِ قُرْبِ اءَرْضِهِمْ یَتَقارَبُونَ، وَ عَلَى قَدْرِ اخْتِلافِها یَتَفاوَتُونَ: فَتامُّ الرُّواءِ ناقِصُ الْعَقْلِ، وَ مادُّ الْقامَهِ قَصِیرُ الْهِمَّهِ، وَ زاکِی الْعَمَلِ قَبِیحُ الْمَنْظَرِ، وَ قَرِیبُ الْقَعْرِ بَعِیدُ السَّبْرِ، وَ مَعْرُوفُ الضَّرِیبَهِ مُنْکَرُ الْجَلِیبَهِ، وَ تائِهُ الْقَلْبِ مُتَفَرِّقُ اللُّبِّ، وَ طَلِیقُ اللِّسانِ حَدِیدُ الْجَنانِ.
ترجمه :
سخنى از آن حضرت (ع ). ذعلب یمانى از احمد بن قتیبه از عبد الله بن یزید از مالک بن دحیه روایت مى کند که گفت ما نزد امیرالمؤ منین (ع ) بودیم . در آنجا از اختلاف مردم سخن رفت و آن حضرت فرمود:
سرشت و طینت مردم است که آنها را از هم جدا مى کند. زیرا از قطعه زمینى به وجود آمده اند که شور یا شیرین یا سخت یا نرم بوده است . پس بر حسب نزدیک بودن زمینشان به یکدیگر نزدیک اند و بر حسب اختلاف زمینهاشان از یکدیگر متفاوت . نیکو منظرى است کم خرد، بلندبالایى است ، کوتاه همت ، نیکوکردارى است زشت روى ، کوتاه قامتى است دوراندیش ، نیکو سرشتى است که خود را به راه بد افکنده . سرگشته دل است و پراکنده ذهن ، گشاده زبان است و بینا درون .
عبدالمحمد آیتی ۲۲۵