حکمت ۳۷۸ صبحی صالح
۳۷۸-وَ قَالَ ( علیه السلام )الْبُخْلُ جَامِعٌ لِمَسَاوِئِ الْعُیُوبِ وَ هُوَ زِمَامٌ یُقَادُ بِهِ إِلَى کُلِّ سُوءٍ
شرح میر حبیب الله خوئی ج۲۱
الثالثه و الستون بعد ثلاثمائه من حکمه علیه السّلام
(۳۶۳) و قال علیه السّلام: البخل جامع لمساوى العیوب، و هو زمام یقاد به إلى کلّ سوء.
المعنى
البخل: انقباض فی النفس یمنع البخیل عن بذل ما فی وسعه من المقدره الانسانیه و المالیه فیما یستحقّه و یستحسن، فیمنع الفقیر عن بذل المال لرفع سوء الحال و یبخل باعطاء المعونه فی مورد الاستعانه، و یجمع له مساوى العیوب من ترک الطاعه للّه و قطع الاعانه عن عباد اللَّه.
قال الشارح المعتزلی: و حق للجود بأن یقرن بالایمان، فلا شیء أخصّ به و أشدّ مجانسه له منه، فانّ من صفه المؤمن انشراح الصدر کما قال تعالى: «فَمَنْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ وَ مَنْ یُرِدْ أَنْ یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقاً حَرَجاً کَأَنَّما یَصَّعَّدُ فِی السَّماءِ»- ۱۲۵- الانعام» و هذا من صفات الجواد و البخیل لأنّ الجواد واسع الصدر منشرح مستبشر للانفاق و البذل، و البخیل قنوط ضیق الصّدر حرج القلب ممسک قال النبیّ صلّى اللَّه علیه و آله «و أىّ داء أدوأ من البخل» و البخل على ثلاثه
أضرب: بخل الانسان بماله على نفسه، و بخله بماله على غیره، و بخله بمال غیره على غیره أو على نفسه.
و قال ابن میثم: و کلّ طرف تفریط لفضیله من الفضائل فانّه من توابع البخل و لواحقه، و هی مساوی العیوب الّتی اخبر عن استجماعه لها، و أنّه زمام إلى کلّ منها.
الترجمه
فرمود: بخل جامع همه بدیهاى عیوبست و مهاریست که بوسیله آن به هر بدى کشانده مى شود.
منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی)//میر حبیب الله خوئی
بازدیدها: ۴
دیدگاه‌ها