حکمت ۱۹۹ صبحی صالح
۱۹۹-وَ قَالَ ( علیهالسلام )فِی صِفَهِ الْغَوْغَاءِ هُمُ الَّذِینَ إِذَا اجْتَمَعُوا غَلَبُوا وَ إِذَا تَفَرَّقُوا لَمْ یُعْرَفُوا وَ قِیلَ بَلْ قَالَ ( علیهالسلام )هُمُ الَّذِینَ إِذَا اجْتَمَعُوا ضَرُّوا وَ إِذَا تَفَرَّقُوا نَفَعُوا فَقِیلَ قَدْ عَرَفْنَا مَضَرَّهَ اجْتِمَاعِهِمْ فَمَا مَنْفَعَهُ افْتِرَاقِهِمْ فَقَالَیَرْجِعُ أَصْحَابُ الْمِهَنِ إِلَى مِهْنَتِهِمْ فَیَنْتَفِعُ النَّاسُ بِهِمْ کَرُجُوعِ الْبَنَّاءِ إِلَى بِنَائِهِ وَ النَّسَّاجِ إِلَى مَنْسَجِهِ وَ الْخَبَّازِ إِلَى مَخْبَزِهِ
حکمت ۱۹۵ شرح ابن أبی الحدید ج ۱۹
۱۹۵: وَ قَالَ ع فِی صِفَهِ الْغَوْغَاءِ- هُمُ الَّذِینَ إِذَا اجْتَمَعُوا غَلَبُوا وَ إِذَا تَفَرَّقُوا لَمْ یُعْرَفُوا- وَ قِیلَ بَلْ قَالَ ع- هُمُ الَّذِینَ إِذَا اجْتَمَعُوا ضَرُّوا وَ إِذَا تَفَرَّقُوا نَفَعُوا- فَقِیلَ قَدْ عَلِمْنَا مَضَرَّهَ اجْتِمَاعِهِمْ فَمَا مَنْفَعَهُ افْتِرَاقِهِمْ- فَقَالَ ع یَرْجِعُ أَهْلُ الْمِهَنِ إِلَى مِهَنِهِمْ- فَیَنْتَفِعُ النَّاسُ بِهِمْ کَرُجُوعِ الْبَنَّاءِ إِلَى بِنَائِهِ- وَ النَّسَّاجِ إِلَى مَنْسَجِهِ وَ الْخَبَّازِ إِلَى مَخْبَزِهِ کان الحسن إذا ذکر الغوغاء و أهل السوق قال- قتله الأنبیاء- و کان یقال العامه کالبحر إذا هاج أهلک راکبه- و قال بعضهم لا تسبوا الغوغاء فإنهم یطفئون الحریق- و ینقذون الغریق و یسدون البثوق- .
و قال شیخنا أبو عثمان الغاغه و الباغه و الحاکه- کأنهم أعذار عام واحد- أ لا ترى أنک لا تجد أبدا فی کل بلده و فی کل عصر- هؤلاء بمقدار واحد و جهه واحده- من السخف و النقص و الخمول و الغباوه- و کان المأمون یقول کل شر و ظلم فی العالم-فهو صادر عن العامه و الغوغاء- لأنهم قتله الأنبیاء و المغرون بین العلماء- و النمامون بین الأوداء- و منهم اللصوص و قطاع الطریق و الطرارون- و المحتالون و الساعون إلى السلطان- فإذا کان یوم القیامه حشروا على عادتهم فی السعایه فقالوا- رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ کُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِیلَا- رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً کَبِیراً
ترجمه فارسی شرح ابن ابی الحدید
حکمت (۱۹۵)
و قال علیه السّلام فى صفه الغوغاء: هم الذین اذا اجتمعوا غلبوا و اذا تفرّقوا لم یعرفوا.و قیل بل قال علیه السّلام: هم الذین اذا اجتمعوا ضرّوا، و اذا تفرّقوا نفعوا، فقیل: قد علمنا مضره اجتماعهم، فما منفعه افتراقهم فقال علیه السّلام: یرجع اصحاب المهن الى مهنهم، فینتفع الناس بهم، کرجوع البنّاء الى بنائه، و النسّاج الى منسجه، و الخبّاز الى مخبزه. «در وصف جمع فرومایگان فرموده است: آنانند که چون جمع شوند غلبه کنند و چون پراکنده شوند شناخته نشوند. و گفته اند آن حضرت فرموده است: آنانند که چون جمع شوند، زیان رسانند و چون پراکنده شوند، سودمند افتند. گفتند: زیان فراهم شدن ایشان را دانستیم، سود پراکنده شدن ایشان در چیست فرمود: پیشه وران به پیشه هاى خود برمى گردند و مردم از آنان سود مى برند، بنّا بر سر ساختن بناى خود مى رود و بافنده به بافندگى خود و نانوا به نانوایى خود برمى گردد.» مأمون مى گفته است: هر ستم و بدى که در عالم است از عوام و سفلگان فرومایه سرچشمه مى گیرد.
قاتلان پیامبران و برانگیزندگان کدورت میان دانشمندان و سخن چینان میان دوستان از ایشانند دزدان و راهزنان و طرّارها و حیله سازها و خبرچین هاى پادشاهان از آنان هستند و چون روز قیامت هم مى رسد بر همان عادت سخن چینى محشور مى شوند و مى گویند: «بار خدایا ما از سران و بزرگان خود فرمانبردارى کردیم، ما را به گمراهى کشاندند، بار خدایا آنان را دو چندان عذاب کن و آنان را نفرین فرماى، نفرینى بزرگ.»
جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدیدجلد ۸ //دکتر محمود مهدوى دامغانى
بازدیدها: ۴۷
دیدگاه‌ها