حکمت 419 صبحی صالح
419-وَ قَالَ ( عليه السلام )مِسْكِينٌ ابْنُ آدَمَ مَكْتُومُ الْأَجَلِ مَكْنُونُ الْعِلَلِ مَحْفُوظُ الْعَمَلِ تُؤْلِمُهُ الْبَقَّةُ وَ تَقْتُلُهُ الشَّرْقَةُ وَ تُنْتِنُهُ الْعَرْقَةُ
حکمت 427 شرح ابن أبي الحديد ج 20
427 وَ قَالَ ع: مِسْكِينٌ ابْنُ آدَمَ- مَكْتُومُ الْأَجَلِ مَكْنُونُ الْعِلَلِ- مَحْفُوظُ الْعَمَلِ تُؤْلِمُهُ الْبَقَّةُ- وَ تَقْتُلُهُ الشَّرْقَةُ وَ تُنْتِنُهُ الْعَرْقَةُ قد تقدم هاهنا خبر المبتدإ عليه- و التقدير ابن آدم مسكين- ثم بين مسكنته من أين هي- فقال إنها من ستة أوجه- أجله مكتوم لا يدري متى يخترم- و علله باطنة لا يدري بها حتى تهيج عليه- و عمله محفوظ- ما لِهذَا الْكِتابِ لا يُغادِرُ صَغِيرَةً وَ لا كَبِيرَةً- إِلَّا أَحْصاها- و قرص البقة يؤلمه و الشرقة بالماء تقتله- و إذا عرق أنتنته العرقة الواحدة و غيرت ريحه- فمن هو على هذه الصفات فهو مسكين لا محالة- لا ينبغي أن يأمن و لا أن يفخر
ترجمه فارسی شرح ابن ابی الحدید
حكمت (427)
و قال عليه السّلام: مسكين ابن آدم، مكتوم الاجل، مكنون العلل، محفوظ العمل، تؤلمه البقّه، و تقتله الشرقه، و تنتنه العرقه.
«فرمود: بيچاره پسر آدم مرگش پوشيده است و بيماريهايش نهان، كردارش نگهداشته شده است، پشه اى آزارش مى دهد و جرعه گلوگيرى مى كشدش، و عرق او را گندناك مى كند.»
در اين عبارت خبر بر مبتدا مقدم شده است و در واقع چنين بوده است: «آدمى زاده بيچاره است.» و سپس فرموده است: بيچارگى او از كجاست و توضيح داده است كه به شش جهت است، مرگش پوشيده است و نمى داند چه هنگام فرو گرفته مى شود، بيماريش نهان است و نمى داند چه هنگام طغيان مىكند، كردارش هم نگاشته شده و محفوظ است همچنان كه خداوند فرموده است: «اى واى بر ما، اين چه نامه اى است كه هيچ گناه خرد و بزرگى را وانگذاشته مگر آنكه در شمار آورده است.»، و گزش پشه او را آزار مى دهد، و به گلو گرفتن آب او را مى كشد و هرگاه عرق مى كند گندناك مى شود و بوى بدنش دگرگون مى شود، كسى كه صفاتش چنين است به ناچار درمانده است و سزاوار نيست كه فخر فروشى و احساس ايمنى كند.
جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدیدجلد 8 //دکتر محمود مهدوى دامغانى