خطبه ها خطبه شماره 173 منهاج ‏الولاية في ‏شرح‏ نهج‏ البلاغة به قلم ملا عبدالباقی صوفی تبریزی (تحقیق وتصحیح حبیب الله عظیمی)

خطبه 173 صبحی صالح

و من خطبه له ع 

اءَمِینُ وَحْیِهِ، وَ خَاتَمُ رُسُلِهِ، وَ بَشِیرُ رَحْمَتِهِ، وَ نَذِیرُ نِقْمَتِهِ.

اءَیُّهَا النَّاسُ، إِنَّ اءَحَقَّ النَّاسِ بِهذَا الْاءَمْرِ اءَقْوَاهُمْ عَلَیْهِ، وَ اءَعْلَمُهُمْ بِاءَمْرِ اللَّهِ فِیهِ، فَإِنْ شَغَبَ شاغِبٌ اسْتُعْتِبَ فَإِنْ اءَبَى قُوتِلَ، وَ لَعَمْرِی لَئِنْ کانَتِ الْإِمَامَهُ لا تَنْعَقِدُ حَتَّى تَحْضُرَها عَامَّهُ النَّاسِ فَما إِلَى ذلِکَ سَبِیلٌ، وَ لَکِنْ اءَهْلُها یَحْکُمُونَ عَلَى مَنْ غابَ عَنْها، ثُمَّ لَیْسَ لِلشَّاهِدِ اءَنْ یَرْجِعَ، وَ لا لِلْغائِبِ اءَنْ یَخْتارَ.
اءَلا وَ إِنِّی اءُقاتِلُ رَجُلَیْنِ: رَجُلاً ادَّعَى مَا لَیْسَ لَهُ، وَ آخَرَ مَنَعَ الَّذِی عَلَیْهِ.

اءُوصِیکُمْ عِبادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ، فَإِنَّها خَیْرُ ما تَواصَى الْعِبَادُ بِهِ، وَ خَیْرُ عَواقِبِ الْاءُمُورِ عِنْدَ اللَّهِ، وَ قَدْ فُتِحَ بابُ الْحَرْبِ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ اءَهْلِ الْقِبْلَهِ، وَ لا یَحْمِلُ هَذَا الْعَلَمَ إِلا اءَهْلُ الْبَصَرِ وَالصَّبْرِ وَالْعِلْمِ بِمَواضِعِ الْحَقِّ، فَامْضُوا لِما تُؤْمَرُونَ بِهِ، وَقِفُوا عِنْدَ، مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ، وَ لا تَعْجَلُوا فِی اءَمْرٍ حَتَّى تَتَبَیَّنُوا، فإِنَّ لَنا مَعَ کُلِّ اءَمْرٍ تُنْکِرُونَهُ غِیَرا.

اءَلا وَ إِنَّ هذِهِ الدُّنْیَا الَّتِی اءَصْبَحْتُمْ تَتَمَنَّوْنَها وَ تَرْغَبُونَ فِیهَا، وَ اءَصْبَحَتْ تُغْضِبُکُمْ وَ تُرْضِیکُمْ، لَیْسَتْ بِدارِکُمْ وَ لا مَنْزِلِکُمُ الَّذِی خُلِقْتُمْ لَهُ، وَ لا الَّذِی دُعِیتُمْ إِلَیْهِ، اءَلا وَ إِنَّهَا لَیْسَتْ بِباقِیَهٍ لَکُمْ، وَ لا تَبْقَوْنَ عَلَیْها، وَ هِیَ وَ إِنْ غَرَّتْکُمْ مِنْهَا فَقَدْ حَذَّرَتْکُمْ شَرَّها، فَدَعُوا غُرُورَها لِتَحْذِیرِها، وَ اءَطْماعَها لِتَخْوِیفِها، وَ سابِقُوا فِیها إِلَى الدَّارِ الَّتِی دُعِیتُمْ إِلَیْها وَانْصَرِفُوا بِقُلُوبِکُمْ عَنْها.

وَ لا یَخِنَّنَّ اءَحَدُکُمْ خَنِینَ الْاءَمَهِ عَلى ما زُوِیَ عَنْهُ مِنْها، وَاسْتَتِمُّوا نِعْمَهَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ عَلَى طاعَهِ اللَّهِ، وَالْمُحافَظَهِ عَلَى مَا اسْتَحْفَظَکُمْ مِنْ کِتابِهِ.

اءَلا وَ إِنَّهُ لا یَضُرُّکُمْ تَضْیِیعُ شَیْءٍ مِنْ دُنْیاکُمْ بَعْدَ حِفْظِکُمْ قائِمَهَ دِینِکُمْ، اءَلا وَ إِنَّهُ لا یَنْفَعُکُمْ بَعْدَ تَضْیِیعِ دِینِکُمْ شَیْءٌ حافَظْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ اءَمْرِ دُنْیاکُمْ، اءَخَذَ اللَّهُ بِقُلُوبِنا وَ قُلُوبِکُمْ إِلَى الْحَقِّ، وَ اءَلْهَمَنا وَ إِیَّاکُمُ الصَّبْرَ.

الباب السابع فی الإعراض عن الدنیا الفانیه و الإقبال على الآخره الباقیه

من کتاب منهاج الولایه فی نهج البلاغه فی الإعراض عن الدنیا الفانیه و الإقبال على الآخره الباقیه

خطبه 173

و من خطبة له-  عليه الصّلوة و السّلام- :«أمين وحيه و خاتم رسله، و بشير رحمته، و نذير نقمته.» امانت‏دار وحى اوست-  صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-  و خاتم پيغمبران او، و بشارت رساننده بخشايش او، و بيم كننده عذاب او.

«أوصيكم بتقوى اللّه فإنّها خير ما تواصى العباد به، و خير عواقب الامور عند اللّه.» وصيّت مى‏ كنم شما را به ترس از خداى، پس بدرستى كه آن بهتر چيزى است كه وصيّت با يكديگر مى‏ كنند بندگان به آن، و بهترين عاقبتهاى كارهاست نزد خداى.

«ألا و إنّ هذه الدّنيا الّتى أصبحتم تتمنّونها و ترغبونها،» آگاه باشيد و بدرستى كه اين دنيايى كه صباح كرديد تمنّى مى ‏كنيد او را و رغبت مى‏ كنيد در او.

«و أصبحت تغضبكم و ترضيكم،» و صباح كرد او به غضب مى ‏آورد شما را و خشنود مى‏ گرداند.

«فليست بداركم، و لا منزلكم الّذى خلقتم له و لا الّذى دعيتم إليه.» پس نيست دنيا خانه شما و نه منزل شما كه آفريده شده باشيد از براى او، و نه آنچه خوانده شده‏ ايد شما به آن.

حديقه:

اين جهان ميهمان سرايى دان
آدمى را چو كدخدايى دان‏

اين سراى از براى رنج و نياز
و آن سراى از براى نعمت و ناز

تا درين خاكدان نبيند رنج
نرسد زان سراى بر سر گنج‏

«ألا و إنّها ليست بباقية لكم و لا تبقون عليها،» بدانيد و بدرستى كه دنيا نيست پاينده مر شما را، و نه شما پاينده مى ‏شويد بر او.

اى دل صفت نفس بدانديش مگير
بر جهل پى صورت از اين بيش مگير

كوتاهى عمر مى ‏نگر غرّه مباش‏
چندين امل دراز در پيش مگير

«و هى و إن غرّتكم منها فقد حذّرتكم شرّها.» و او اگر چه فريفته است شما را از خويش، پس بدرستى كه تخدير كرده است شما را از شرّ خويش.

«فدعوا غرورها لتحذيرها، و أطماعها لتخويفها،» پس رها كنيد فريب او را از براى تحذير او، و به طمع انداختن او را براى ترسانيدن او.

«و سابقوا فيها إلى الدّار الّتى دعيتم إليه،» و مسابقت كنيد در اين خانه به سوى خانه ‏اى كه خوانده‏ اند شما را به آن.

«و انصرفوا بقلوبكم عنها،» و باز گرديد به دلهاى خويش از او.

كوشش از تن، كشش ز جان خيزد
جنبش از ترك اين و آن خيزد

«و لا يحنّنّ أحدكم عليها حنين الأمة على ما زوى عنه،» و بايد كه مهربان نشود يكى از شما بر او مهربان شدن كنيزك بر آنچه قبض كرده شده از آن از او.

خصّ «حنين الأمة» لأنّ الغالب عليها الغربة، فتحنّ إلى أصلها.

«و استتمّوا نعمة اللّه عليكم بالصّبر على طاعة اللّه و المحافظة على ما استحفظكم من كتابه.» و تمام گردانيد نعمت خداى را بر خويش به شكيبايى بر فرمانبردارى خداى، و نگهبان بودن بر تحفّظ آنچه طلب كرده شما را از حفظ كتاب او.

«استحفاظهم كتاب اللّه» أمرهم بالمحافظة على قوانينه و بالعمل به.

«ألا و إنّه لا يضرّكم تضييع شي‏ء من دنياكم بعد حفظكم قائمة دينكم.» و بدانيد كه گزند نمى ‏رساند شما را ضايع كردن چيزى از دنياى شما بعد از حفظ كردن شما قاعده دين شما را.

«ألا و إنّه لا ينفعكم بعد تضييع دينكم شي‏ء حافظتم عليه من أمر دنياكم.» و بدانيدكه نفع نمى ‏رساند شما را بعد از ضايع كردن دين شما چيزى كه محافظت كرده باشيد شما بر آن از كار دنياى شما.

عطّار:

گر ز دنيا دين نخواهى برد تو
زندگى ناديده خواهى مرد تو

تو به دنيا در مشو مشغول خويش‏
ليك در وى راه عقبى گير پيش‏

چون چنين كردى تو را دنيا نكوست
پس براى دينت دنيا دار دوست‏

«أخذ اللّه بقلوبنا و قلوبكم إلى الحقّ، و ألهمنا و إيّاكم الصّبر» فرا گيرد خداى تعالى دلهاى ما و دلهاى شما را به سوى حقّ، و ملهم گرداند ما را و شما را به صبر و شكيب

منهاج ‏الولایه فی‏ شرح ‏نهج‏ البلاغه، ج ۲ عبدالباقی صوفی تبریزی ‏ (تحقیق وتصیحیح حبیب الله عظیمی)صفحه 901-904

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.