حکمت ۲۰۸ صبحی صالح
۲۰۸-وَ قَالَ ( علیه السلام )مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ
وَ مَنْ خَافَ أَمِنَ وَ مَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ وَ مَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ وَ مَنْ فَهِمَ عَلِمَ
شرح میر حبیب الله خوئی ج۲۱
السابعه و التسعون بعد المائه من حکمه علیه السّلام
(۱۹۷) و قال علیه السّلام: من حاسب نفسه ربح، و من غفل عنها خسر، و من خاف أمن، و من اعتبر أبصر، و من أبصر فهم و من فهم علم.
المعنى
من أهمّ المسائل فی حیاه الإنسان المادّیه و المعنویّه المحاسبه على أعماله و معاشه و معاده.
و قد نبّه اللَّه فی آیات من القرآن فقال «۵- یونس: «هُوَ الَّذِی جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیاءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِینَ وَ الْحِسابَ» فجعل الشمس و القمر المحسوسین لمحاسبه الأعمال و تنظیم البرامج للمعاش و الامور المادّیه، فمن لم یحاسب معاشه و یقاس نفعه على ضرّه فی مکاسبه و خرجه على دخله فی معاشه فقد خسر فی أمر دنیاه.
و جعل الشرائع مقائیس لحساب النفس و السّعاده الاخرویه، و بعث الأنبیاء و نصب الأوصیاء مصابیح فی طریق هذه المحاسبه المعنویّه، و قرّر الوظائف و الأحکام میزانا عدلا للأنام فی هذا المقام.
فمن لم یحاسب نفسه مع هذا المیزان فقد خسر، و إن حاسب نفسه و عرضها علیه یخاف من اللَّه و یتدارک أمر آخرته فیأمن من العذاب و ینظر إلى الدّنیا و ما فیها نظر العبره، فتفتح عین بصیرته، و یفهم حقیقه حیاته و یعلم ما ینجیه من الشقاوه و یصله إلى السعاده.
الترجمه
هر که خود را محاسبه کرد بهره برد، و هر که از آن غفلت ورزید زیان دید هر کس بیم کرد امنیّت یافت، و هر کس عبرت گرفت بینا شد، و هر که بینا شد حق را فهمید، و هر که حق را فهمید دانشمند گردید.
هر کس برسد حساب خود را
سودى ببرد ز زشت و زیبا
غافل ز حساب در زیانست
خائف ز خداى در امانست
بینا شود آنکه یافت عبرت
فهمید و بعلم یافت و صلت
منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی)//میر حبیب الله خوئی
بازدیدها: ۱۱
دیدگاه‌ها